در این متن آموزشی قصد داریم در رابطه با روشهای کولوستومی و ایلئوستومی صحبت کنیم و در رابطه با تشخیص ،درمان و عوارض آن توضیحاتی را در اختیار اعضای سایت مد اسمارت قرار بدهیم.
فهرست محتوا
کولوستومی چیست؟
كولوستومی به معنای ایجاد یک سوراخ در روده ی بزرگ و آوردن آن به سطح دیواره شکم است. کولوستومی در موارد بدخیمی، انسداد و پرفوراسیون قسمت دیستال روده بزرگ اندیکاسیون دارد. محل ایجاد استوما بستگی به شرایط بیمار دارد. از سکوم، کولون صعودی، کولون عرضی و سیگموئید برای ایجاد استوماها استفاده می شود. عوارض مشترک متعددی برای استومی ها شناخته شده که شامل ایسکمی، پرولاپس استوما، توکشیدن استوما، هرنی اطراف استوما، ایجاد فیستول، خونریزی از اطراف زخم، ترشح مواد خروجی، بوی بد و زننده، درماتیت پوستی، زخم در ناحیه استوما، سنگ کیسه صفرا، عفونت، هایپرپلازی و انسداد ثانویه روده به دنبال کولوستومی است نقطه زیر حاشیه کوستال و لبه کناری عضلات رکتوس شکمی از جمله مناطق ایجاد استوماهای روده ای محسوب می کردند.
نقطه انتخاب شده در دو وضعیت نشسته و ایستاده قبل از عمل علامت گذاری می شود. در انتخاب محل كولوستومی حداکثر راحتی برای بیمار در نظر گرفته می شود. در مواقعی که بر حسب تصمیم گیری انجام شده حین عمل، کولوستومی صورت می پذیرد؛ باید در همان حالت خوابیده موقعیت و محل استومی مشخص گردد.
سکوستومی
سكوستومی به دلیل عوارض زیاد بعد از عمل به ندرت مورد استفاده قرار می گیرد. برای انجام سکوستومی از یک برش عرضیکوچک در ربع تحتانی راست شکم سکوم استفاده می شود، بعد از کنار زدن پوست ،زیرجلد،فاشیا و پریتوئن سکوم نمایان می گردد. سپس برش کوچکی در دیواره سکوم ایجاد می شود. در این مرحله دو روش جهت ایجاد استومی وجود دارد:
در یک روش لبه های سوراخ ایجادشده روی سکوم، به لبه های پوست بخیه می گردد و استوما به طور مستقیم به سطح پوست باز می شود. در روش دیگر، با وارد کردن یک درن مالكوت یا پتزر به داخل سوراخ، درن توسط بخیه های Purse درون سكوم فیکس شده و انتهای پروگزیمال آن به سطح شکم می آید. سپس لایه سروزی سکوم به پریتوئن و فاشیای شکمی بخیه می گردد. با این کار از جابجایی سکوم و خارج شدن درن جلوگیری می شود. سکوستومی بیشتر در کاهش فشار روده بزرگ که در اثر انسدادها به وجود آمده، اندیکاسیون دارد.
کولوستومی انتهایی
در این روش کولوستومی که در سکوم یا سیگموئید صورت می پذیرد ،کولون در منطقه مورد نظر بریده می شود. سپس انتهای دیستال آن برداشته شده یا با استاپلر بسته می شود وانتهای پروگزیمال آن به سطح شکم باز می شود.كولوستومی انتهایی و به ویژه سیگموئیدوستومی رایج ترین نوع کولوستومی دایمی به حساب می آید.
کولوستومی Double- barreled
این تکنیک بیشتر در کولون عرضی کاربرد دارد. در این روش با ایجاد یک برش کوچک عرضی در پوست وسط شکم، کولون عرضی به سطح شکم آورده می شود. سپس کولون عرضی توسط قیچی بریده شده و انتهای دیستال و پروگزیمال آن به سطح شکم باز می شود. در واقع در این روش به جای یک سوراخ، دو سوراخ در سطح شکم باز می شود. سر پروگزیمال محتویات روده ای معده ای را تخليه می کند و سر دیستال ترشحات مخاطی قسمت انتهایی روده بزرگ را به بیرون تخلیه می کند. این روش به صورت موقتی اتخاذ می شود. باید توجه کرد که در بعضی از کتب این روش را نوعی لوپ کولوستومی محسوب کرده اند.
کولوستومی لوپ
در این روش یک قسمت از روده بزرگ (قوس یا Loop) انتخاب شده و با زدن برش کوچکی روی آن به سطح پوست آورده می شود. این سوراخ سبب تخلیه محتویات روده به بیرون از بدن می شود. گاهی برای ثابت نگه داشتن قوس بزرگ، یک میله پلاستیکی به مدت ۷ تا ۱۰ روز در زیر آن قرار داده می شود. این روش به صورت موقتی اتخاذ می گردد. البته باید توجه کرد روش Double- barreledنیز نوعی لوپ کولستومی به حساب می آید.
عوارض انواع روشهای کولوستومی
نکروز کولوستومی در اوایل دوره پس از جراحی، به دلیل اختلال در خون رسانی (سفت شدن کولون یا نقص فاسیایی سفت) ممکن است روی دهد. همچون نکروز ایلئوستومی، نکروز فوق فاسیایی محدود به درمان نیاز ندارد، تورفتگی نکروز در زیر فاسیا به جراحی نیاز دارد. تورفتگی نیز ممکن است روی دهد، اما در کولوستومی کمتر از ایلئوستومی مشکل ساز است، زیرا مدفوع کمتر از شیره روده پوست را تحریک می کند. انسداد ممکن است روی دهد، اما شایع نیست. فتق پیرامون استروما شایع ترین عارضه کولوستومی است و اگر علامت دار باشد ،به ترمیم نیاز دارد.پرولاپس و دهیدراتاسیون به ندرت پس از کلوستومی روی می دهد و آزدگی پوست در قیاس با ایلئوستومی شیوع کمتری دارد.
ایلئوستومی چیست؟
ایلئوستومی به معنای باز کردن ایلئوم به سطح شکم است که معمولا از انتهای ایلئوم برای این کار استفاده می شود. بیماری هایی مثل التهابات مزمن روده بزرگ، بیماری کرون و برداشت کامل روده بزرگ از جمله مواردی هستند که انجام ایلئوستومی اندیکاسیون پیدا می کند. معمولا سوراخ ایلئوستومی در لبه ی کناری عضله رکتوس شکمی و در ربع راست شکم باز می شود. روش های مختلفی در انجام ایلئوستومی وجود دارد. روش های ایلئوستومی شباهت زیادی به روش کولوستومی دارد.
ایلئوستومی انتهایی
در این روش قسمت انتهای ایلئوم از هم جدا می گردد، سپس انتهای دیستال توسط استاپلر یا بخیه مسدود شده و انتهای پروگزیمال به سطح شکم آورده می شود.
ایلئوستومی Double- barreled
در این روش ایلئوستومی بعد از برش ایلئوم ،دو قسمت دیستال و پروگزیمال آن به سطح شکم باز می شود.
ایلئوستومی لوپ
در این روش ایلئوستومی با بالا آوردن قوس یا لوپ دئودنوم به سطح شکم و ایجاد برش در سطح آن، محتویات روده به سطح شکم تخلیه می شود. سوراخ ایجاد شده از لایه سروزی خود به دیواره ش
کم دوخته می شود. علاوه بر اینکه استوما باید در چند نقطه ب
ه پریتوئن و فاشیای دیواره شکم دوخته شود، اتصال آن به زیر جلد نیز ضرورت دارد. نحوه دوختن استوماها به دیواره شکم باید به صورت چهارطرفه باشد. در این روش لبه مخاطی روده به زیرجلد دوخته می شود.
مراقبت های بعد از اعمال کلوستومی و ایلئوستومی
کنترل علایم حیاتی
حمایت از محل استومی هنگام سرفه یا تنفس عمیق
تجویز داروهای ضد درد
کنترل میزان مایعات ورودی و خروجی
سه روز بعد از عمل تغذيه دهانی آغاز می شود
تمیز کردن دایمی پوست اطراف استوما با کمک اب و مایعات ضدعفونی کننده
نحوه چسباندن و استفاده از کیسه جمع کننده به بیمار آموزش داده شود.
