کنترل خون دماغ

در این پست آموزشی قصد داریم در رابطه با خون دماغ شدن صحبت کنیم و در رابطه با تشخیص ،درمان و پروفیلاکسی آن توضیحاتی را در اختیار اعضای سایت مداسمارت قرار بدهیم.

خون دماغ که به آن خونریزی از بینی گفته می شود همیشه خطرناک نیست.

عوامل زیر در ایجاد خون دماغ (اپیستاکسی) دخالت دارند:

•  تروما
• خشکی بیش از حد مخاط بینی (به دلیل کاهش رطوبت هوا)
• فین کردن شدید
• دستکاری مخاط بینی
• هایپرتانسیون (افزایش فشار خون)
• التهابات مزمن مخاط بینی
• اختلالات خونی (مثل لوسمی)

 منشا خونریزی عمدتا در قسمت قدامی سپتوم و از خونریزی شبکه کسلباخ می باشد.

خونریزی های قدامی با فشار مستقیم متوقف می گردند. خونریزی های خلفی شدیدتر هستند و کنترل آنها نیز دشوار است.

کنترل خون دماغ بستگی به منشاء و علت آن دارد. پکینگ بینی، ایجاد فشار به طرفین بینی، استفاده از کوتر و داروهای موضعی منقبض کننده عروقی، روشهایی هستند که به صورت روتین در کنترل خون دماغ مورد استفاده قرار می گیرند. اگر خونریزی شدید و دائمی باشد (به ویژه در خونریزی های قسمت خلفی بینی) بستن شاخه های شریان ماگزیلاری از طریق جراحی ضرورت دارد.

اقدامات غیرجراحی در کنترل خون دماغ

پکینگ قدامی بینی:

می توان با وارد کردن یک گازرول شده یا سایر پکهای غیرقابل جذب به درون بینی، باعث کنترل خون دماغ شد.پک معمولا به ژل لغزاننده حاوی اپی نفرین، لیدوکائین و یا آنتی بیوتیک آغشته می گردد. پک بهتر است ۳ تا ۵ روز در بینی فرد بماند تا اپیتلیوم کاملا التيام يابد. قبل از خارج کردن پک بهتر است آن را خیس کرده؛ زیرا این کار به خروج آسان تر آن کمک خواهد کرد.

پکینگ خلفی بینی:

در مواقعی که قسمت خلفی بینی دچار خونریزی شده، وارد کردن پکینگ قدامی تأثیری در کنترل خون دماغ ندارد و باید از پکینگ خلفی استفاده کرد. جهت گذاشتن پکینگ خلفی روشهای مختلفی وجود دارد. در یکی از این روشها، سوند فولی شماره ۱۴ را از طریق بینی وارد حلق کرده، به گونه ای که سر کاتتر درون اوروفارینکس قرار گیرد. سپس 10cc نرمال سالین استریل را به درون بالون کاتتر تزریق می کنیم. سپس کاتتر را به سمت بیرون می کشیم تا جایی که کاتتر گیر کرده و ثابت شود. فشار اعمال شده ی بالون به عروق خونریزی دهنده خلفی بینی، به هموستاز کمک خواهد کرد. پکینگ خلفی ۴۸ ساعت تا ۵ روز (بسته به نظر پزشک) درون بینی می ماند. بیماران با پک خلفی اغلب از این موضوع نگران هستند .آنها باید از دهان تنفس کنند.در پک خلف بینی،تمایل به کاهش فشار اکسیژن شریان وجوددارد.همه ی بیماران، به ویژه بیماران مسن و آنهایی که دچار بیماری ریوی هستند را باید دقیقا از لحاظ مشکلات تنفسی که ممکن است ناشی از افتادن پک به درون هایپوفارینکس باشد مانیتورینگ گردد.

 اقدامات جراحی در کنترل خون دماغ:

موارد اپیستاکسی، نیاز به مداخلات جراحی پیدا می کند. برخی از این موارد عبارتند از:

•  ٪۱۰مواردی که خونریزی به پکینگ جواب نداده است.
• بیمار به هر علتی تحمل پکینگ را ندارد.
• ساختارهای آناتومیکی غیر طبیعی بینی امکان پکینگ را نمی دهد.(مثل انحراف شدید بینی)
• پارگی گسترده عروق بینی

اقدامات جراحی رایج در کنترل خون دماغ به شرح زیر می باشد:

• استفاده از کوتر

 در طول استفاده از کوتر باید مراقب سپتوم بینی بود. بهتر است از ساکشن کوتر یا اسپکولوم پلاستیکی در طول کوتر کردن استفاده کرد تا از آسیب های بافتی ناشی از سوختگی پیش گیری گردد..

• لیگاتور شریان ماگزیلاری داخلی

 لیگاتور شریان ماگزیلاری داخلی، در کنترل خون دماغهایی که با پکینگ و الكتروسرجری جواب نمی دهد اندیکاسیون دارد. از طريق برشی که در حد فاصل لب فوقانی و لثه ها زده می شود (هماند برشی که در جراحی Caldwell- luc صورت می پذیرد)، به شریان ماگزیلاری داخلی دسترسی پیدا کرده و توسط نخ با کلیپس آن را مسدود می کنند. گاهی استفاده کردن از میکروسکوپ در طول انجام این جراحی ضرورت می یابد.

جهت کنترل خونریزی های بخش فوقانی بینی ،زدن یک برش در امتداد طرف چپ بینی و لیگاتور کردن شریان های اتموییدال قدامی و خلفی ،مفید است.

ممکن است از لیزر آرگون یا ktp جهت کنترل خون دماغهای شدید استفاده شود.در صورت استفاده از لیزر ،معمولا نیازی به پکینگ نیست.