کاربرد گوشی های پزشکی

گوشی پزشکی به چه دردی میخوره؟ چرا باید یک گوشی پزشکی بخرم ولی ازش استفاده نکنم؟ اصلا موارد استفاده از استتوسکوپ چیا هستن؟ اینها سوالاتی هستن که برای خیلی از دانشجو های علوم پزشکی به خصوص رشته های پزشکی و دامپزشکی پیش میاد. توی این مقاله قصد داریم به طور کامل و با جزئیات خیلی بیشتری به سوالات پاسخ بدیم. اگر سر دو راهی تهیه کردن و نکردن گوشی پزشکی گیر کردید و میخواید انتخاب راحت تری داشته باشید، پیشنهاد میکنم تا انتهای این مقاله با مد اسمارت همراه باشید

موارد استفاده از استتوسکوپ

تصوری که برای خیلی از دانشجو ها و کادر درمان وجود داره اینه که به دلیل پیشرفت علم پزشکی و به وجود اومدن ابزار ها و مودالیته های متنوع، استتوسکوپ ها کاربرد خودشون رو از دست دادن. این موضوع تا حدودی درست هست و برخلاف گذشته های خیلی دور که از گوشی پزشکی استفاده های خیلی زیادی میشد، در حال حاضر موارد استفاده از اون محدود تر شده.

البته نقش و کاربرد این وسیله رو در علوم پزشکی نمیشه نادیده گرفت. به طوری که بدون وجود یک استتوسکوپ خیلی از کارها قابل انجام نیست. در ادامه بیشتر به این موارد میپردازیم که به طور خلاصه در تصویر زیر به اون ها اشاره کردیم.

کاربرد های گوشی پزشکی

نکته ای که باید به اون توجه کنید اینه که میزان استفاده و کاربرد انواع گوشی گوشی های پزشکی، بیشتر به شخص استفاده کننده داره. کاربرد های این وسیله مشخص هست ولی هر کسی برای همه این موارد از گوشی پزشکی استفاده نمیکنه. به عنوان مثال اگر از گوشی پزشکی برای شنیدن صدا های روده استفاده میشه، این کار رو شاید همه پزشکان انجام ندن.

1- اندازه گیری فشار خون

یکی از عمومی ترین و بیشترین کاربرد های گوشی پزشکی، اندازه گیری فشار خون هست. علارغم اینکه امروزه از دستگاه های دیجیتالی و الکترونیکی برای اندازه گیری فشار خون استفاده میشه ولی هنوز که هنوزه استتوسکوپ جایگاه خودشو برای گرفتن فشار حفظ کرده. مهم ترین اشکالی که دستگاه های دیجیتالی دارن اینه که دقیق نیستن و خیلی زود از کالیبره خارج میشن. در بیمارستان ها هم به طور عمده از دستگاه های دیجیتالی به دلیل محدودیت هایی که داره، استفاده نمیشه.

با توجه به توضیحات بالا، متونید بیشتر به اهمیت استفاده از گوشی پزشکی پی ببرید. در اندازه گیری فشار خون به کمک فشارسنج جیوه ای و گوشی پزشکی میتونید معاینه دقیق تری داشته باشید و بیشن دقیق تری از وضعیت بیمار کسب کنید. البته باید به این نکته توجه کنید که برای اندازه گیری فشار خون نیاز نیست استتوسکوپ گرون قیمتی داشته باشید و با گوشی های معمولی هم میشه این کار رو انجام داد.

نکته دیگه ای که باید به اون توجه کنید اینه که در اکثر موارد موقع گرفتن فشار خون، چست پیش گوشی زیر کاف قرار میگیره ( هرچند که کار اصولی نیست ) بنابراین گوشی های کاردیولوژی که ارتفاع چست پیس در اون ها زیاده برای این کار مناسب نیستن و بهتره که از گوشی های جنرال استفاده بشه. برای اینکه بهتر با اندازه گیری فشار خون و ارتباط اون با گوشی پزشکی آشنا بشید، پیشنهاد میکنم ویدیو زیر رو مشاهده کنید.

اندازه گیری فشار خون

2- تشخیص ناهنجاری های قلبی

یکی از مهم ترین موارد استفاده از گوشی پزشکی، شنیدن صداهای قلبی و تشخیص بیماری های مختلف هست. همونطوری که میدونید صدای های قلبی به طور طبیعی شامل دو صدای S1 و S2 بوده که به اولی ناشی از بسته شدن دریچه های میترال و سه لتی و دومی ناشی از بسته شدن دریجه های آئورت و پولمونری هست.

در بیماری های مختلفی  ممکن هست صداهای اضافی شنیده بشن که با توجه به خصوصیات هر کدوم از این صداهای اضافی، میشه بیماری های خاصی رو تشخیص داد. به عنوان مثال در نارسایی دریچه میترال ( MR )، به دلیل عبور خون حتی بعد از بسته شدن دریچه، سوفل سیستولیک شنیده میشه.

شنیدن صداها و سوفل های قلبی بدون استفاده از یک استتوسکوپ تقریبا غیر ممکن هست. البته باید توجه داشته باشید برعکس اندازه گیری فشار خون، برای شنیدن صداهای قلب، هرچقدر کیفیت گوشی پزشکی بالاتر باشه، بهتر میتونیم صداهای اضافی رو تشخیص بدیم. به همین دلیل کاربرد های استتوسکوپ کاردیولوژی بیشتر در شنیدن صداهای قلبی هست چون بالاترین میزان کیفیت بین گوشی های آکوستیک رو دارن.

علاوه شنیدن صداهای اضافی با استفاده از یک استتوسکوپ میتونید بعضی از آریتمی های قلبی رو هم تشخیص بدید. با شنیدن صداهای قلبی میتونید به ناهماهنگ بودن ضربان های قلبی پی ببرید.

تشخیص ناهنجاری های قلبی

3- تشخیص ناهنجاری های ریوی

کاربرد های مختلف گوشی طبی در تشخیص بیماری ها فقط به قلب محدود نمیشه، وسیله اصلی برای معاینه ریه ، استتوسکوپ هست که با کمک اون میتونید وجود بیماری های ریوی رو خیلی راحت تر تأیید کنیم. در بسیاری از بیماری های ریوی، صدا های ریوی دچار تغییر میشن. همونطوری که میدونید صداهای غیرطبیعی ریوی شامل ویزینگ، کراکل، رونکای هستن هر کدوم خصوصیات منحصر به فرد خاص خودشون رو دارن.

تشخیص این این صداهای غیرطبیعی جزئی از کاربردی های گوشی پزشکی هست.علاوه بر صداهای غیر طبیعی در صورت کاهش صدای ریوی نیز، نشون دهنده بعضی بیماری های خاص هست که این موضوع هم با کمک گوشی پزشکی انجام میشه.

4- معاینه زنان باردار

یکی از حساس ترین بیماران، خانم های باردار هستن که در اکثر موارد اجازه انجام آزمایش ها و تصویربرداری های پرخطر برای اون ها داده نمیشه. به دلیل حساس بودن جنین و مادر، در خیلی از مواقع به جای انجام تصویربرداری، برای معاینه جنین از گوشی پزشکی استفاده میشه. یکی دیگه از موارد استفاده از استتوسکوپ، معاینه ضربان قلب جنین هست.

این معاینه برای پزشکان متخصص زنان و زایمان و مامایی، خیلی حیاتی هست. به همین دلیل برای این کار از گوشی پزشکی های با کیفیت مثل گوشی پزشکی لیتمن کلاسیک 3 یا گوشی پزشکی MDF 777 استفاده میشه.

معاینه زنان باردار و شنیدن صدای جنین

5- بررسی حرکات روده

بررسی حرکات روده و شنیدن صدای اون ها از دیگر کاربرد انواع گوشی های پزشکی هست که کم تر انجام میشه. بررسی با شنیده افزایش یا کاهش صداهای روده میشه به انسداد های احتمالی موجود در روده پی برد. این موضوع در گذشته کاربرد زیادی داشت ولی در حاضر بیشتر از گرافی شکم برای تشخیص انسداد استفاده میشه. یکی دیگه از کابرد های سمع صدای روده ها، بعد از عمل های جراحی هست که از بیهوشی های عمومی استفاده میشه. این بیهوشی ها باعث کاهش حرکات روده میشه که با سمع روده و افزایش حرکات اون، میشه نتیجه گرفت که بیمار وارد فاز ریکاوری و بهبودی شده.

6-  احیاء بیمار و اینتوبه کردن

یکی از حیاتی ترین موارد استفاده از استتوسکوپ، در پروسیژر اینتوبیشن هست.  در خیلی از موارد اورژانسی که بیمار توانایی تنفس خود به خوبی نداره و یا طی اندیکاسیون هایی که وجود داره، نیاز هست که بیمار اینتوبه بشه.

در پروسیژر اینتوبیشن، یک لوله تراشه در داخل نای قرار داده میشه و بعد از اون فیکس میشه. نکته ای که وجود داره اینه که این لوله باید قبل از دوشاخه شدن نای فیکس بشه.  در خیلی از موارد لوله تراشه وارد یکی از شاخه های اصلی نای میشه که در این صورت عمل تهویه فقط برای یک ریه صورت میگیره.

پزشک با استفاده از یک استتوسکوپ و سمع ریه ها میتونه متوجه بشه که هوا در هر دو ریه ها جریان داره یا نه. در صورتی که لوله تراشه وارد یکی از شاخه های اصلی نای شده باشه، بیرون کشیده میشه و در محص صحیحش فیکس میشه.

7- گذاشتن NG Tube

خیلی از بیماران اورژانسی تحمل غذا خوردن رو ندارن و به تشخیص پزشک، نیاز هست که برای بیمار لوله NG تعبیه بشه.   بعد از تعبیه لوله نیاز هست که محل لوله از نطر اینکه در جای درست قرار داره، بررسی بشه. برای این موضوع از یک سرنگ و گوشی پزشکی استفاده میشه.

با استفاده از سرنگ هوای آزاد در داخل لوله فرستاده میشه و با گوشی پزشکی، محل معده سمع میشه. در صورتی که هوای ورودی شنیده بشه یعنی لوله در جای درستی قرار داره. البته این تست رو با دست هم میشه انجام داد ولی خب از کاربردی های گوشی هم به حساب میاد.

8- تشخیص زنده بودن بیمار

خیلی کم پیش میاد که برای بررسی زنده بودن بیمار از گوشی پزشکی استفاده بشه و این موضوع بیشتر در گذشته اتفاق میفتاد. برای بررسی زنده بودن بیمار، بیشتر از بررسی نبض استفاده میشه ولی در بعضی مواقع که فشار پایین و شناسایی نبض ها سخت هست، میشه از گوشی پزشکی استفاده کرد. برای این موضوع هم استتوسکوپ رو بر روی سینه بیمار قرار میدیم و صدای ضربان قلب رو میشنویم.

سخن پایانی

در این مقاله مهم ترین کاربرد های گوشی پزشکی رو مورد بررسی قرار دادیم. همونطوری که مشاهده میکنید در عین حال که علم پزشکی پیشرفت زیادی کرده و مودالیته های زیادی به وجود اومدن، گوشی پزشکی هنوز کاربرد خودشو داره و میشه گفت این وسیله نماد یک پزشک به حساب میاد. کاربرد گوشی های پزشکی در معاینه انکار ناپذیر هست به طوری که در هر بخش و هر تخصصی، باید معایناتی که با گوشی پزشکی انجام میشه، مورد توجه قرار بگیره.

در نهایت خوشحال میشیم اگر بهمون بگید که شما از گوشی پزشکی چه استفاده ای میکنید و این وسیله واقعا براتون کاربردی بوده یا نه.