نحوه استفاده از گوشی پزشکی

گوشی پزشکی خریدید و نمیدونید چطوری ازش استفاده کنید؟ گوشی پزشکی گرفتید ولی هیچ صدایی نمیشنوید یا ضعیف میشنوید؟ میخواید یک گوشی پزشکی بخرید ولی نمیدونید در موقعیت های مختلف چطوری ازش استفاده کنید؟ اگر هر کدوم از این مشکلات براتون پیش اومده یا کلا میخواید نحوه کار با گوشی پزشکی رو آموزش ببینید، باید بگم که این مقاله از مد اسمارت تنها چیزی هست که بهش نیاز دارید.

باید به این نکته توجه کنید که در هر نوع معاینه، نحوه استفاده از گوشی پزشکی هم متفاوت هست و نمیشه همیشه یک جور از اون استفاده کرد. در ادامه قراره بهتون آموزش بدیم موقع معاینه با گوشی پزشکی برای هر قسمت از بدن، چه نکاتی رو باید رعایت کنید که بهترین نتیجه رو بگیرید. پس تا انتهای مقاله با مد اسمارت همراه باشید.👇

پیش نیاز آموزش استفاده از گوشی پزشکی

قبل از اینکه بریم سراغ آموزش نحوه کار با گوشی پزشکی، باید با اجزای مختلف گوشی پزشکی آشنا باشید. پیشنهاد میکنیم اگر با قطعات گوشی پزشکی آشنا نیستید، مقاله { آشنایی با اجزای گوشی پزشکی و عملکرد آن ها } رو مطالعه کنید چون در ارائه توضیحات این مقاله فرض بر اینه که شما با قطعات استتوسکوپ ها آشنا هستید.

چطوری از گوشی پزشکی استفاده کنیم؟

مهم ترین بخش آموزش کار با استتسکوپ انتخاب محیط مناسب برای معاینه‌س، اول از هر چیزی بهتره سمع با گوشی داخل یک جای آروم و ساکت انجام بشه. دقت کنید که باید قسمت گوشی استتوسکوپ یا همون eartip ها طوری داخل گوش گذاشته بشن که صداهای بیرون مبهم تر شنیده بشن. نوک قسمت گوشی باید به سمت جلو (یعنی به سمت بینی فرد) باشه تا بتونه صداها رو به خوبی به مجرای گوش خارجی منتقل کنه.

نحوه صحیح قرار دادن ear tip ها در گوش

بعدش باید انتهای استتوسکوپ رو تو دستمون بگیریم. نحوه استفاده صحیح از استتوسکوپ به این شکله که باید دیافراگم رو بین انگشتای اشاره و میانی نگه داریم. خیلی بهتره که با بند انگشتای بالایی (یا همون دیستال تر) اینکار انجام بشه. ضمنا میتونیم با استفاده از انگشت شست امتداد لوله رو فیکس کنیم که صداهای مزاحم به وجود نیان. شاید دیده باشین که خیلی از افراد این مورد رو رعایت نمیکنن و با انگشت اشاره و شست دیافراگم رو نگه میدارن، اما این روش اصولی تره و باعث میشه پزشک تسلط بیشتری روی گوشی پزشکی داشته باشه.

آخرین مرحله هم سمعه( accultation ). در این مرحله باید دیافراگم یا بِل مستقیما با پوست جایی که می خوایم سمع کنیم در تماس باشه، یا نهایتا یک لایه پوشش نازک بین دیافراگم و بدن بیمار قرار گرفته باشه. در ادامه آموزش استفاده از گوشی پزشکی در ارگان های مختلف بدن رو توضیح میدیم.

نحوه صحیح گرفتن chest piece

نحوه گرفتن فشار خون با گوشی پزشکی

گرفتن فشار خون بدون گوشی پزشکی هم امکان پذیر هست ولی دقیق نیست به همین دلیل در اکثر موارد فشار خون با کمک گوشی پزشکی انجام میشه. بنابراین یادگیری نحوه استفاده از گوشی پزشکی موقع گرفتن فشار خون یک موضوع حیاتی برای کادر درمان هست.

شاید گرفتن فشار خون رایج ترین استفاده از گوشی پزشکی باشه، اما همین کار به ظاهر ساده رو خیلی ها اشتباه انجام میدن. برای انجام این کار کاف فشار خون در اطراف بازو میکنیم، از گوشی پزشکی برای گوش دادن به ضربان‌های قابل شنیدن نبض، درست زیر کاف و بر روی شریان بازویی استفاده میشه. به این صداها، صدای کورتوکوف (Korotkoff) میگن. باید دقت کنید که موقع خالی کردن کاف زیاد انگشت هاتون رو تکون ندید چون صداها به chest piece منتقل میشه و باعث میشه صداهای کورتوکوف رو به خوبی نشنوید.

دو عددی که فشار خون را تشکیل میدن، فشار سیستولیک و فشار دیاستولیک هستن. وقتی که صداهای Korotkoff برای اولین بار شنیده میشن، به عنوان فشار سیستولی ثبت میشه و زمانی که حجم صداهای Korotkoff خیلی کم میشه و دیگه شنیده نمیشن، فشارسنج (اسفینگومونومتر) فشار دیاستولی رو نشان میده.

معاینه ریه با گوشی پزشکی

وقتی که از گوشی پزشکی روی قفسه سینه و پشت استفاده میشه، میتونیم به راحتی تنفس رو بررسی کنیم و هر نوع انسداد راه هوایی یا التهاب ریه رو هم شناسایی کنیم.

برای بهتر شنیدن صدای ریه با گوشی پزشکی، بیمار باید موقع معاینه پشتش به سمت جلو خم بشه. چه معاینه از سمت پشت باشه و چه از سمت قفسه سینه، باید از بالا ترین نقطه سمع رو شروع کنیم و به سمت پایین بیایم، اینجوری به خوبی صدای همه قسمت های ریه شنیده میشه. ضمنا لازمه که همیشه ریه ها رو به شکل قرینه سمع کنیم.

محل سمع صداهای ریه با گوشی پزشکی

صدای یک ریه سالم باید بدون خس خس، رال، کراکل و ویز باشه. این صدا موقع دم و بازدم نباید دچار تغییر بشه. اگه فرد دچار بیماری های انسدادی یا محدود کننده ریه شده باشه، ممکنه در زمان معاینه صدای خس خس بشنویم. توی بعضی بیماری ها صدای رال یا کراکل (که شبیه صدای راه رفتن روی برفه)هم به گوش میرسه.

برای تشخیص صداهای غیر طبیعی ریه لازمه که اول آموزش کار با گوشی پزشکی رو دیده باشین و بعدش چندین بار به صدای ریه یک فرد سالم گوش بدین. دقت کنین که برای سمع ریه باید از سمت دیافراگم گوشی پزشکی استفاده بشه. بهتره از بیمار بخواید عمل دم و بازدم رو پشت سر هم انجام بده، چون که بعضی صداهای ناهنجار مثل رال موقع دم بهتر شنیده میشن.

نکته ای که در معاینه ریه با گوشی پزشکی باید به اون توجه کنید اینه که حتما دیافراگم رو به اندازه کافی روی بدن بیمار فشار بدید.برای معاینه ریه معمولا از گوشی پزشکی آکوستیک استفاده میشه، اگر با این مدل از استتوسکوپ ها آشنا نیستید، پیشنهاد میکنیم که مقاله { انواع گوشی پزشکی } رو مطالعه کنید.

از بین استتوسکوپ های آکوستیک، گوشی پزشکی های دو برند لیتمن و Mdf بهترین کیفیت رو تولید میکنن. اگر دانشجوی پزشکی یا پزشک هستید و دنبال خرید گوشی پزشکی با کیفیتی هستید استتوسکوپ های این دو برند رو بهتون پیشنهاد میکنم. در یکی از مقالات مد اسمارت، گوشی های این دو برند رو مقایسه کردیم که شما بتونید انتخاب هوشمند تری داشته باشید.

معاینه قلب با گوشی پزشکی

شنیدن صدای ضربان قلب شاید مهم ترین و اولین کاربرد برای استتوسکوپ بوده باشه. چیزی که در ابتدای سمع قلب توجه پزشک رو به خودش جلب می کنه، نظم و تعداد تپش قلب در یک مدت زمان معین هست. معمولا پزشک ها به مدت یک دقیقه و در جایی ساکت و آروم به ضربان قلب بیمار گوش میدن تا بتونن به خوبی صداهای قلبی را از سایر صداهای محیط تشخیص بدن. ضربان یک قلب طبیعی در یک فردی که بزرگساله و در حال فعالیت نیست، نباید از 100 زنش در دقیقه بیشتر و از 60 تپش در دقیقه کمتر باشه. در سنین پایین تر ضربان قلب بیشتره و ممکنه در نوزادان حتی به 190 زنش در دقیقه هم برسه. تعداد ضربان قلب در افراد مسن و ورزشکار معمولا کمتر از افراد میانسال و عادی جامعه‌س.

صدای قلبی طبیعی از دو بخش تشکیل شده که اصطلاحا با S1 و S2 نشونش میدن. صدای S1 قوی تر و بلند تره و به شکل “لاب” شنیده میشه، این صدا به دریچه های داخل قلب (میترال و تریکوسپید) مربوط میشه. صدای S2 کوتاه تره و به شکل “داب”  اونو می شنویم. این صدا مربوط به بسته شدن دریچه های شریانیه (آئورت و پولمونر).

علاوه بر بررسی ضربان قلب، گوشی‌های پزشکی میتونن پزشک ها رو از وجود صدای «گالوپ» یا «سوفل» خطرناک در ضربان قلب آگاه کنن. تشخیص اینجور چیزایی سخته اما گوش دادن دقیق به صدای قلب در طول زمان این صداهای نامنظم رو آشکارتر میکنه. برای تشخیص صداهای غیرطبیعی لازمه که فرد آموزش شنیدن صدای قلب با گوشی های پزشکی رو دیده باشه. چکاپ کامل قلب شامل گوش دادن به چهار ناحیه اصلی در اطراف قلب میشه که هر کدوم مربوط به یکی از دریچه های اصلی قلبی هستن:

بهتره صداهای قلبی رو در سه حالت نشسته، درازکشیده به پشت، و دراز کشیده به پهلوی چپ سمع کنیم. این کار به این خاطر انجام میشه که صدای غیر نرمال بعضی بیماری های قلبی در وضعیت های بدنی خاصی تشدید میشن. برای اینکه بیشتر با نحوه استفاده از گوشی پزشکی در معاینات قلبی آشنا بشید، پیشنهاد میکنم ویدیو های موجود در مقاله { فیلم معاینه قلب با گوشی پزشکی } رو ببینید.

شناسایی صداهای روده با استفاده از استتوسکوپ

بررسی صداهای غیرطبیعی روده کار سختی نیست، اما وقت هایی که تشخیص هایی مثل انسداد احتمالی روده یا فلج ایلئوس مطرحه اهمیت زیادی پیدا میکنه. صداهای بلند حباب یا غرغر، معروف به بوربوریگمی، معمولا بی ضرر هستن و میشه اون ها رو نادیده گرفت.

در انسداد روده یا فلج قسمت ایلئوس روده، صداهای روده ای از بین میرن و ممکنه گاز معده دفع نشه. بنابراین وقتی که بیمار میاد، استفراغ داره، دفع نداره و سمع شکمش هم بدون صداست باید به این بیماری ها شک کنیم.

در سمع شکم معمولا شکم رو به چهار ربع تقسیم می کنن و صداهای هر قسمتش رو جداگانه گوش میدن.

شناسایی جریان غیرطبیعی خون (صداهای بروت)

بروت به یک صدای متمایز و “وووش” مانند گفته میشه که با مشکلات عروقی همراهی داره. بروت ها معمولاً نشون میدن که شریان مورد نظر از حد معمول باریک تره (شریان تنگ شده)، که این میتونه نشونه شرایط خطرناکی مثل آترواسکلروز یا آنوریسم باشه. شریان هایی که معمولاً بروت در اون ها تشخیص داده می شه عبارتند از:

تشخیص جایگذاری صحیح لوله تراشه

در مواردی که بیمار در تنفسش دچار مشکله و یا قراره به صورت جنرال بیهوش بشه، برای بیمار لوله تراشه میذارن. این لوله راه هوایی بیمار وا باز نگه میداره و  اکسیژن کافی رو به ریه هاش میرسونه. لوله تراشه باید حتما داخل نای بیمار و پشت اپی گلوت قرار بگیره و همونجا فیکس بشه، در غیر این صورت کارایی نداره. به همین خاطر بعد از جای گذاری لوله تراشه، از استتوسکوپ استفاده میشه.

نحوه استفاده از گوشی پزشکی توی این پروسیجر اینطوریه که ابتدا باید ریه بیمار رو سمع کنیم، بعدش از طریق لوله تراشه به ریه هوا وارد کنیم (با آمبوبگ یا هرچیز دیگه ای)، حالا اگه صدای جریان هوا توی هر دو تا ریه سمع شد یعنی لوله در جای درستی قرار گرفته. برای اطمینان بیشتر شکم و معده بیمار رو هم سمع می کنیم که مطمئن بشیم لوله تراشه اشتباها داخل مری قرار نگرفته باشه. اگه صدای هوا رو داخل معده نشنویم یعنی همه چی اوکیه!

نگهداری از استتسکوپ

برای اطمینان از سلامت بیمار باید استتوسکوپ ها رو بعد از هر بار استفاده تمیز کنیم. ضمنا قفسه سینه یا هر قسمتی که می خوایم سمع کنیم رو باید قبل از سمع با الکل ضد عفونی کنیم. لوله استتوسکوپ از جنس پلاستیکه و اگه زیادی خم بشه ممکنه آسیب ببینه، بنابراین جوری گوشی پزشکی رو نگهداری کنین که لوله‌ش پیچ نخوره.

گوشی های پزشکی را به مدت طولانی جلوی نور مستقیم خورشید قرار ندین. نحوه استفاده از گوشی پزشکی نباید طوری باش که لوله یا سایر اجزا را تحت فشار یا کشش قرار بگیرن. ضمنا بهتره همیشه از گوشی پزشکی شخصی خودتون استفاده کنین.

علاوه بر مواردی که گفته شد، توی مقاله زیر، کامل بهتون آموزش دادیم که چطوری میتونید استتوسکوپ خودتون رو تمیز کنید و طول عمر اون رو افزایش بدید.

سخن پایانی

به جرات میشه گفت که گوشی پزشکی مهم ترین ابزار معاینه است که یک پزشک در اختیار داره. این کار ممکنه خیلی ساده به نظر برسه اما ریزه کاری هایی داره که اگه رعایت نشن پزشک رو کاملا از تشخیص دور میکنن.

در این مقاله از مد اسمارت سعی کردیم تا جایی که میشد به شکل تئوری نحوه کار با گوشی پزشکی رو توضیح بدیم. توجه داشته باشین که کار کردن با گوشی پزشکی علاوه بر دانش تئوری نیاز به تمرین خیلی زیادی هم داره، برای تمرین باید اول با صداهای طبیعی آشنا بشین، بنابراین میتونین از همین الان با گوشی های پزشکیتون قلب، ریه و شکم نزدیکانتون رو سمع کنین. 

اگر توضیحات این مقاله براتون مفید بوده یا نظری در مورد نحوه استفاده از استتوسکوپ داشتید، زیر همین مقاله برامون کامنت بزارید✌