استتوسکوپ چیست؟ معرفی پرکاربردترین ابزار پزشکی

خب در خدمتتون هستیم با معرفی پرکاربرد ترین ابزار پزشکی یعنی گوشی پزشکی که همه ما میدونیم چی هستش و چیکار میکنه ولی خب توی این مقاله میخوایم به صورت تخصصی تر بررسیش کنیم و یک توضیح کاملی در مورد این وسیله بدیم. توی مقاله اول از یک تعریف و تاریخچه ای از این وسیله ازائه میدیم و میگیم که چطوری کار میکنه . بعد میگیم که گوشی پزشکی چه کاربردی داره؟ یا اینکه گوشی پزشکی چه کمکی به پزشک یا هر فرد معاینه کننده، میکنه. بعدش میریم سراغ معرفی اجزای این محصول که به نظرم مهم ترین قسمت این مقاله است.

پس اگر فکر میکنی که این مواردی که گفتم رو میدونی پس پیشنهاد میکنم مقاله انواع استتوسکوپ  رو مطالعه کنی که توی این مقاله به صورت کامل انواع مختلف گوشی پزشکی هارو بررسی کردیم.

گوشی پزشکی چیست؟

اول از همه همینجا بگم بگم که استتوسکوپ (stethoscope) و گوشی پزشکی هر دوتاشو یک معنی میدن فقط یکیشون انگلیسی و اون یکی فارسیه. اینکه گوشی پزشکی چیه رو تقریبا همه میدونن که یک وسیله پزشکی هست که با اون میتونیم صداهای داخل بدن رو بشنویم یا به اصطلاح ascultate کنیم. فکر نمیکنم بیش تر از این لازم باشه در مورد تعریف گوشی پزشکی صحبت کنیم. پس بریم سراغ تاریخچش که اونم به دردت نمیخوره ولی جالبه.

تاریخچه گوشی پزشکی

اولین بار یک پزشکی به نام Rene Laennec دنیارو با ابزاری به اسم استتوسکوپ آشنا کرد. قبلا برای شنیدن صداهای داخلی بدن مجبور بودن که به صورت مستقیم گوششون رو روی سینه بیمار بزارن و با دقت زیاد به صداها گوش بدن که کار خیلی سختی بود. دکتر رنه قصه ما ، یه روز که میخواست صدای قلب بیماری که خانم بود رو بشنوه، به خاطر مسائل تاکتیکی ، دچار مشکل میشه. بعد از اون روز وقتی داشته توی خیابون قدم میزده، دوتا بچه رو میبینه که دارن با استفاده از میخ و چوپ داشتن بازی میکردن به صورت که یکیشون با کشیدن میخ روی چوب ، باعث شنیده شدن صدای خراشیده شدن چون توسط بچه دوم که سمت دیگه تکه چوب بود، میشد.

بعد از دیدن این موضوع، دکتر رنه هم ایده ساخت اولین گوشی پزشکی چوبی دنیا، میزنه به سرش و اونو درست میکنه که اولین گوشی پزشکی ها تقریبا شکلی مثل شکل زیر داشتن. گوشی پزشکی ها شکل شیپوری داشتن و از جنس چوب بودن ولی خب برای اون موقع کار راه انداز بودن.

بعد از دکتر رنه، سایر اقدامات انجام شده برای بهبود کیفیت گوشی پزشکی ها، باعث شد که روز به روز بر کاربرد این ابزار پزشکی افزوده بشه.  بعد از گذشت چند سال ، دکتر لیتمن اومد و تعریف دقیقی از گوشی پزشکی رو ارائه داد و گفت که یک استتوسکوپ خوب استاندارد باید یک بل، دیافراگم و تیوب و…. داشته باشه. بعد از دکتر لیتمن بود که گوشی های پزشکی، شکل و شمایل امروزی رو به خودشون گرفتن. به پاس زحمات این پزشکی هم ، بهترین برند گوشی پزشکی دنیا یعنی لیتمن، به اسمش ثبت شده.

گوشی پزشکی چه کاربردی دارد؟

خب از کاربرد های گوشی پزشکی تا بدلتون بخواد میتونم بگم ولی خب مهم ترین هاشو بهتون میگم.  هممون دیدیم که پزشک ها ،ماماها، پرستار ها و سایر افرادی که توی حوزه علوم پزشکی کار میکنن، از گوشی پزشکی استفاده میکنن. همین موضوع میتونه اهمیت این ابزار پزشکی رو بهمون نشون بده. خب گفتیم که استتوسکوپ برای شنیدن صداهای داخلی بدن استفده میشه. صداهای داخلی بدن شامل صدای قلب، صدای ریه ها، صدای روده هاد و جریان خون شریانی و وریدی هست.

شاید براتون سوال پیش بیاد که گوشی پزشکی چه کمکی به پزشک میکنه؟ دلیل استفاده زیاد از گوشی پزشکی اینه که توی بیماری های مختلف و شرایط متفاوت، صداهایی که گفته شد دچار تغییر میشن و همین موضوع به تشخیص بیماری و اختلالات ایجاد شده کمک میکنه.

بزارید با یک مثال توضیح بدم. مثلا در شنیدن صداهای ریه ما چندیدن نوع اختلال در سمع ریه داریم که شامل ویزینگ ، کراکل ، RUB مثل Pleural rub و…خب ما سمع ریه وقتی صدای ویزینگ رو میشنویم یک سری تشخیص های افتراقی خاصی به ذهنمون میرسه و وقتی هم کراکل میشنویم، یک سری دیگه به ذهنمون میرسه. همین موضوع مارو به تشخیص خیلی نزدیک تر میکنه.

کاربرد دیگه گوشی پزشکی، فشار خون گرفتنه که همه ما دیدم با استفاده از گوشی پزشکی و صدای ایجاد شده از طریق ایجاد جریان ، ما میتونیم مقدار دقیق فشار خون سیستولی و دیاستولیک رو تشخیص بدیم.

شنیدن صدای جنین در مادران باردار یکی از دیگه از کاربرد های استتوسکوپ هستش که از طریق اون میتونیم به سلامت جنین پی ببریم.

خب شاید براتون سوال پیش بیاد که فرد معاینه کننده چطوری با شنیدن صداهای داخل بدن ، این بیماری ها و اختلالات رو تشخیص میده؟ برای این موضوع اول از همه باید نحوه استفاده از استتوسکوپ رو یاد بگرید و متوجه بشید. لازمه این موضوع هم اینه که اجزای تشکیل دهنده گوشی پزشکی رو بشناسید. پس ادامه مقاله که مهم ترین بخش این مقاله هست رو مطالعه کنید.

معرفی قطعات گوشی پزشکی

خب توی این قسمت میریم که قطعات و اجزای گوشی پزشکی رو شخم بزنیم و ببینیم که هر یک از قطعات تشکیل دهنده گوشی پزشکی، چیکار میکنن؟! قبلش به تصویر زیر دقت کنید که خوب متوجه بشید هر یکی از قسمت ها، کجا قرار دارن.

سر یا chest pieace: چست پیس استتوسکوپ مهم ترین و اصلی تری کار گوشی پزشکی رو انجام میده. قطعه چست پیس یا سر گوشی پزشکی خودش از دو قسمت دیافراگم (diaphragm) و بل (bell)  تشکیل شده که تقریبا یک کاری رو انجام میدن. کار این قطعه ها به طور خلاصه اینه که میان صداهایی توی بدن رو دریافت میکنن و تقویت میکنن که بعد از انتقال با وضوح بیشتر به گوش ما برسه. در ادامه تفاوت دیافراگ و بل گوشی پزشکی رو براتون توضیح میدم:

الف ) دیافراگ استتوسکوپ: دیافراگم معمولا بزرگ تر از بل هستش ولی بیشتر برای شنیدن صداهای زیر ( با فرکانس بالا) مورد استفاده قرار میگیره. diaphragm معمولا از جنس پلی اتیلن بوده که مناسب ترین ماده برای انتقال صداست. حواستون باشه که برای شنیدن صدا های داخل بدن در بالاترین کیفیت ممکن، باید دیافراگم رو محکم رو بدن بیمار فشار بدید و در صورتی که اینکارو نکنید، صدای منتقل شده، کیفیت لازم رو نخواهد داشت.

ب) بل استتوسکوپ: بل گوشی معمولا کوچک تر و عمیق تر از دیافراگم بوده و بیشتر برای شنیدن صداهای بم (با فرکانس پایین) مثل شنیدن صدای قلب کودکان کاربرد داره. این بخش از استتوسک معمولا کاربرد کمتری نسبت به دیافراگم داره.

• نکته ای که باید بهش توجه کنید اینه که همه گوشی های پزشکی دیافراگم دارن ولی همه بل ندارن. مثلا گوشی های پزشکی لیتمن کلاسیک 3 از دو دیافراگم تشکیل شدن و شنیدن صداهای بم از طریق میزان فشار چست پیس بر روی سینه بیمار، شنیده میشن.

شلنگ یا tube:  خب بعد از اینکه چست پیس صدای مورد نظر رو دریافت کرد، نوبت میرسه به انتقال اون صدا که اونم توسط تیوب انجام میشه. حالا یک این صدا چطوری منتقل میشه هم مهمه. اگر کیفیت گوشی پزشکی اونقدری خوب نباشه و از تیوب های با کیفیت ساخته نشده باشن، صدا هنگام انتقال ، دچار نویز میشه.

گوشی یا eartip: خب قسمت سوم استتوسکوپ، گوشی هست. قبل از رسیدن به eartip ، صدا توسط تیوب به دو شاخه تقسیم میشه که این صدا ها در نهایت از طریق eartip به گوش معاینه کننده میرسن. eartip ها در واقع دوتا لاستیک هستن که وارد گوش میشن. eartip ها هم انواع مختلفی دارن ولی اکثرشون لاستیکی هستن که این موضوع علاوه بر افزایش عمر eartip ، باعث میشه گوش معاینه کننده اذیت نشه.

برای شناخت اجزای گوشی پزشکی به صورت دقیق تر ، ازتون دعوت میکنم ویدیو زیر رو که از چنل respiratory therapy zone تهیه شده رو ، ببینید.

جمع بندی

در نهایت باید بگم گوشی پزشکی، پرکاربردترین وسیله و ابزار پزشکی هستش که برای اینکه با این وسیله کار بکنید، لازمه که آشنایی کامل باهاش داشته باشید. ماهم تو این مقاله کامل بررسی کردیم که گوشی پزشکی چیه؟، چیکار میکنه؟ چه کاربردی داره؟ و اینکه اجزای تشکیل دهنده اون رو هم کامل بررسی کردیم.

در نهایت خوشحال میشم اگر نظری در مورد توضیحات داده شده یا خوده استتوسکوپ داشتید، از طریق کامنت مارو مطلع کنید.