معرفی درس آناتومی ؛ بخش ها، منابع و روش های مطالعه

معمولا درس آناتومی اولین و سخت ترین درسی هست که دانشجو های ترم 1 پزشکی و دندانپزشکی با اون دست و پنجه نرم میکنن. به جرئت میشه گفت درس آناتومی مهم ترین درس دوره علوم پایه پزشکی بوده که تا آخر دوره تحصیل و حتی بعد از فارغ التحصیلی به کارتون میاد.

به همین دلیل توی این پست قصد داریم به معرفی درس آناتومی بپردازیم و بهتون ویژگی ها، مباحث، اهمیت و راه های مطالعه این درس رو کامل بگیم. اگر دانشجوی ترم یک پزشکی و دندانپزشکی هستید و میخواید مطالعه درس آناتومی براتون راحت تر بشه، پیشنهاد میکنم این مقاله از مد اسمارت رو تا انتها بخونید.

آشنایی با درس آناتومی در یک نگاه

معرفی اجمالی درس آناتومی

شما به عنوان دانشجوی پزشکی و دندانپزشکی در ترم 1 با درس های عجیب غریب زیادی مواجه میشید که یکیش آناتومی هست. آناتومی علم مطالعه ساختار و مجاورت های اعضای بدن هست، حالا یعنی چی؟ ما در پزشکی یک واحد یا درسی داریم تحت عنوان علوم تشریح که خود این درس شامل 3 درس جداگونه با عنوان های زیر میشه. در ترم اول معمولا این 3 تا درس رو با هم دیگه شروع میکنید به یادگیری.

آناتومی در واقع درسیه که شما با مطالعه اون یاد میگیرید که هر قسمت از بدن از چه اجزایی تشکیل شده و این اجزاء چطوری کنار هم قرار گرفتن و یک گریز ریزی هم به عملکرد هر جزء زده میشه. به عنوان مثال شما با مطالعه آناتومی یاد میگیرید که درون قفسه سینه اجزایی مثل قلب، ریه، عروق مهمی مثل آئورت و… قرار دارن. درواقع در آناتومی بیشتر اجزایی از بدن رو بررسی میکنید که با چشم غیر مسلح دیده میشن. به خاطر همین به آناتومی، آناتومی ماکروسکوپی هم گفته میشه.

ارتباط خیلی نزدیکی بین بافت شناسی ( آناتومی میکروسکوپی )، جنین شناسی ( آناتومی تکاملی ) و آناتومی وجود داره. همونطوری که گفتیم، با مطالعه درس آناتومی شما یاد میگیرید که بدن از چه اجزایی تشکیل شده. در درس بافت شناسی یاد میگیرید این اجزای مختلف از چه نوع سلول هایی تشکیل شده و این سلول ها با چه آرایشی کنار هم قرار گرفتن و اینجا هم در سطح سلولی تا حدودی به عملکرد سلول ها اشاره میشه. در درس جنین شناسی شما یاد میگیرید که هر کدوم از اجزای مختلف بدن، از دوران جنینی با چه فرایندی تشکیل شدن.

اهمیت یادگیری درس آناتومی

تا اینجا گفتیم که آناتومی چی هست و برای اینکه به طور کار به معرفی درس آناتومی بپردازیم، نیاز هست که بدونید چرا یادگیری درس آناتومی برای دانشجو های رشته پزشکی و دندانپزشکی یک امر حیاتی هست! درس آناتومی بر خلاف اکثر دروس علوم پایه، کاربرد خیلی زیادی داره که در ادامه یکی یکی کاربرد هاشو با هم دیگه مرور میکنیم.

1. معاینات بالینی : اصلی ترین درس برای انجام معاینات بالینی، درس آناتومی هست. تا موقع ای که شما ساختار بدن انسان رو نشناسید و ندونید که موقعیت هر عضوی از بدن در کجا قرار داره نمیتونید معاینه درستی رو انجام بدید و توی این موضوع کارتون لنگ میمونه.
2. کاربرد در تصویربرداری: همونطوری که میدونید، مودالیته های تصویربرداری مثل گرافی، سی تی اسکن و MRI، در پزشکی کاربرد زیادی پیدا کردن که تفسیر این روش های تصویربرداری قطعا نیازمند این هست که به آناتومی بدن انسان تسلط کافی داشته باشید.
3. کاربرد در جراحی: در ترم های بالاتر پزشکی و در کار های جراحی دندانپزشکی، قطعا برای هر برشی که میخواید انجام بدید باید بدونید که در هر ناحیه از فیلد جراحیتون، چه اجزایی وجود داره و موقعیت هر کدوم کجاست؟ در اینجا هم مطالب درس آناتومی به کارتون میاد.
4. مهم ترین درس آزمون علوم پایه: همونطوری که میدونید بعد از 2 سال اول تحصیل در رشته پزشکی و دندانپزشکی، دانشجوهای این رشته ها باید در آزمون جامعی به اسم آزمون علوم پایه شرکت کنن. در این آزمون بیشترین بارم سوالات مربوط به درس آناتومی هست.

مباحث آناتومی علوم پایه

با توجه به سیستم تدریس هر دانشگاه شیوه چیدمان مباحث آناتومی با هم دیگه متفاوت هست ولی در کل مباحث با هم دیگه فرقی ندارن. آناتومی به دو شیوه ناحیه ای یا regional و سیستمی تدریس و مطالعه میشه. در شیوه ناحیه بدن به 3 بخش 1- سرو گردن 2- تنه 3- اندام ها و هر بخش به قسمت های ریزتر تقسیم میشه، مثلا بخش تنه به 3 قسمت قفسه سینه، شکم و لگن تقسیم میشه. بعد به مطالعه اجزای تشکیل دهنده و مجاورت های هر قسمت میپردازید.

در شیوه سیستمیک، شما سیستم به سیستم پیش میرید. به عنوان مثال اول سیستم پوست در تمامی نواحی بدن رو مطالعه میکنید و بعد میرید سراغ سیستم عضلانی و…. در نهایت هیچ تفاوتی از نظر مطالب مطالعه شده وجود نداره. سیستم هام و دستگاه های مختلف بدن شامل موارد زیر هست:

منابع آناتومی علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی

یکی از موارد که در معرفی درس آناتومی باید به اون اشاره بشه، رفرنس ها هستن و باید بدونیم از چه منابعی باید این درس رو مطالعه کنیم. رفرنس های آناتومی پایه شامل دو کتاب آناتومی بالینی اسنل و کتاب آناتومی گری هست که هر دو کتاب در 3 جلد به فارسی ترجمه شدن. 3 جلد رفرنس های آناتومی بر اساس آناتومی ناحیه ای تقسیم بندی شدن.

برای یادگیری آناتومی علاوه بر دو رفرنسی که اسمشون رو اوردیم، از کتاب های آناتومی عمومی هم میشه استفاده کرد مثل آناتومی عمومی دکتر شیرازی یا آناتومی عمومی شمایلی یگانه. این کتاب ها نسبت به کتاب های قبلی کمتر به جزئیات پرداختن و بیشتر برای دانشجو های پیراپزشکی کاربردی هستن.

برای یادگیری آناتومی کتاب دیگه به اسم اطلس آناتومی نیاز هست که به جرئت میشه گفت از خود کتاب های رفرنس هم مهم تره. کتاب هایی که تا به الان معرفی کردیم شامل متن و تصویر هستن به طور کامل آناتومی بدن رو توضیح دادن ولی در کتاب های اطلس معمولا هیچ توضیحی وجود نداره و این کتاب بیشتر شامل تصاویر هست.

برای یادگیری آناتومی، تصاویر حرف اول رو میزنن و شما حتما باید از اطلس آناتومی استفاده کنید چون بدون تصاویر موجود در کتاب های اطلس، توضیح رفرنس ها و جزوات قابل فهم نیست. از کتاب های ترم 1 پزشکی اگر قرار باشه فقط یک کتاب رو خریداری کنید قطعا اون اطلس آناتومی هست. اگر نمیدونید که چه اطلسی رو تهیه کنید پیشنهاد میکنم مقاله { بهترین اطلس آناتومی } رو مطالعه کنید.

روش مطالعه درس آناتومی

رسیدیم به یکی از اساسی ترین بخش های معرفی درس آناتومی یعنی روش مطالعه اون. روشی که میخوایم بهتون بگیم بیشتر برای دانشجو های ترم 1 هست که زمان کافی برای مطالعه رو دارن. مطمعن باشید اگر نکاتی که اینجا میگم رو مو به مو انجام بدید، آناتومی براتون آب خوردن میشه، پس بریم سراغ نکات مطالعه این درس.

در اولین مرحله حتما باید اصطلاحات لاتین و پایه ای رو یاد بگیرید. درس آناتومی پر از اصلاحات پایه هست که در تمامی بخش های آناتومی استفاده میشه به عنوان مثال باید بدونید superior ، inferior ، lateral و…. چه معنی میدن چون این موارد الفبای آناتومی رو تشکیل میدن. ممکنه اوایل کار یکمی براتون سخت باشه ولی بعد از یکی دو ماه، کامل با این اصطلاحات آشنا میشید.

در اوایل راه کلاس های آناتومی به دلیل حجم بالای اصطلاحات لاتین براتون زیاد قابل فهم نیستن ولی قطعا براتون مفید هستن . این کلاس ها شمارو گرم میکنن که راحت تر مطالب آناتومی رو بخونید پس سعی کنید سر کلاس ها حضور داشته باشید.

مرحله بعد انتخاب رفرنس هست که در اینجا باید ببینید استادتون چی میگه، یعنی اگر دیدید که استاد از جزوه درس میده و سوال طرح میکنه، پس همون جزوه رو بخونید یا اگر دیدید از کتاب خاصی درس میده پس همون کتاب رو مطالعه کنید. اگر جزوه خوبی از آناتومی دارید، هیچ فرقی نمیکنه که کتاب بخونید یا جزوه.

اصلی ترین کاری که باید برای مطالعه آناتومی باید انجام بدید، استفاده از اطلس آناتومی هست. همونطوری که گفتم اطلس ها بیشتر از تصاویر تشکیل شدن که این تصاویر خیلی میتونه فهم مطالب آناتومی رو براتون آسون کنه. پس وقتی دارید کتاب یا جزوتون رو میخونید، یک اطلس آناتومی بزارید کنار دستتون و تصاویر مربوط به اون بخشی که مطالعه میکنید رو با دقت از اطلس نگاه کنید. این کار هم باعث میشه راحت تر مطالب رو متوجه بشید و هم ماندگاری مطالب بیشتر بشه.

معمولا در انتهای کتاب های اطلس جدول هایی وجود داره که مطالب اصلی و مهم رو دسته بندی کردن مثلا برای هر عضله نوشته شده که مبدأ و انتهای اون کجاست، از چه شاخه ای عصب دریافت میکنه و چه عملکردی داره. مطالعه این جدول ها خالی از لطف نیست.

یکی دیگه از مواردی که میتونه بهتون کمک بکنه استفاده از اپلیکیشن اطلس آناتومی بدن انسان هست که به صورت 3 بعدی میتونید اجزای مختلف بدن رو مشاهده کنید.

اگر بعد از انجام همه این کار ها، هنوز حس میکنید اونجوری که باید آناتومی براتون روون نشده، میتونید از فیلم های آموزشی استفاده کنید که پیشنهاد ما فیلم های آناتومی کنهاب هست که به جرئت میشه گفت یکی از بهترین دوره های موجود برای درس آناتومیه. اگر با فیلم های کنهاب آشنایی ندارید، از طریق لینک زیر میتونید نمونه ویدیو های این دوره رو ببینید و این دوره رو تهیه کنید .👇

توجه داشته باشید، توضیحاتی که داده شد برای کسایی هست که وقت کافی برای مطالعه درس آناتومی رو دارن. اگر دارید برای آزمون علوم پایه آماده میشید و میخواید آناتومی بخونید این روش به دردتون نمیخوره و باید از کتاب های خلاصه مثل کتاب های پروگنوز استفاده کنید.

سخن نهایی

توی این مقاله به طور کامل به معرفی درس آناتومی پرداختیم و در نهایت باید بگم که یادگیری درس آناتومی برای دانشجو های پزشکی و دندانپزشکی یکی از واجبات هست. در ماه های اول، یادگیری این درس کمی سخت به نظر میرسه ولی بعد از گذشت مدتی به یکی از شیرین ترین درس ها تبدیل میشه.

استفاده از اطلس آناتومی رو فراموش نکنید. از بین تمامی درس های علوم پایه تمرکز اصلیتون رو روی یادگیری درس آناتومی و فیزیولوژی بزارید. امیدواریم که با توضیحات این مقاله تونسته باشیم به سوالاتتون پاسخ بدیم و مطالعه درس آناتومی رو براتون آسون کرده باشیم.

خوشحال میشیم اگر نظری در مورد توضیحات این مقاله یا درس آناتومی دارید، برامون زیر همین مقاله کامنت بزارید.