استتوسکوپ با همین ساختار به ظاهر ساده که احتمالا اون رو بارها در دست پزشک و پرستار دیدین یک تاریخچه مفصل و جالب داره که دونستنش خالی از لطف نیست. تاریخچه گوشی پزشکی از وقتی شروع میشه که علم پزشکی پیشرفت کرد و انسان متوجه شد که داخل بدن یه خبرایی هست که اگه ازشون مطلع باشه میتونه بیماری ها رو درمان کنه، همه پزشک ها شروع کردن به روش هایی برای انجام معاینه و رسیدن به تشخیص دقیق تر. سمع صداهای داخل شکم و مدیاستن هم به همین منظور انجام میشد اما یک تفاوت بزرگ با امروز داشت.
در گذشته پزشک یا طبیب با گوشش به صداهای داخل بدن گوش میداد و سعی میکرد موارد غیر طبیعی رو بررسی کنه. این سمع با گوش هم مشکلات خودشو داشت، برای مثال پزشک هایی که اغلب هم مرد بودن، نمی‌تونستن بدن خانم ها رو به خاطر مسائل اخلاقی به راحتی سمع کنن، تازه اگه یک بیمار چاق مراجعه میکرد ممکن بود به سختی صدایی شنیده بشه. از همه این ها که بگذریم سمع با گوش دقت پایینی داشت و خیلی از صداها عملا شنیده نمیشد. به همین خاطر یک روز اتفاق جالبی افتاد!
فهرست محتوا
چه کسی گوشی پزشکی را اختراع کرد؟
حدود 200 سال پیش در سال 1816 و در یک روز سرد پاییزی یک خانم جوان با مشکلات قلبی به بیمارستان نکر (Necker Hospital) در شهر پاریس مراجعه می کنه. یک پزشک 35 ساله به اسم “رنه تئوفیل لاینک” (René-Théophile-Hyacinthe Laënnec) هم قرار بود که معاینه‌ش کنه اما بیمار خیلی چاقه و سمع قلبش برای آقای دکتر یه مقدار سخت بود. ضمنا بیمار علامتدار بود و دکتر سمع با گوش رو واسش کافی نمی‌دونست. به همین خاطر یک برگ کاغذی که اطرافش بود رو لوله کرد و روی قلب بیمار گذاشت و بعد از طریق لوله کاغذی قلب بیمار رو سمع کرد. ابتکار لاینک نتیجه داد و نه تنها صداهای قلبی رو شنید بلکه صداها واضح تر و بلند تر شنیده میشدن. بار بعدی لاینک از یک لوله چوبی توخالی استفاده کرد که میشه ازش به عنوان اولین گوشی پزشکی نام برد.
وقتی بقیه پزشک ها هم دیدن که ابتکار لاینک جواب داده شروع کردن به استفاده از این وسیله تازه اخراع شده. لاینک حالا باید برای اختراعش اسم میذاشت. اون اول اسمش رو معاینه کننده قفسه سینه (chest examiner) انتخاب کرد. بعد دید این اسم اصلا روی زبون نمی‌چرخه و اسمش رو “سونومتر” گذاشت، از اونجایی که اینم اسم خیلی جالبی نبود و کاربرد وسیله رو به خوبی نشون نمی داد، بعد از ماه‌ها بالاخره اسم این وسیله جدید رو استتوسکوپ (stethoscope) گذاشت.
معنای این واژه مرکب یونانی این میشه: من به داخل قفسه سینه نگاه می‌کنم (I look into the chest)
حالا لاینک وسیله جدیدی داشت و کلی صدای جدید و مختلف رو با اون سمع می کرد. صداهایی که قبلا توسط هیچکسی شنیده نشده بودن و پزشک ها از وجود اون ها اطلاع نداشتن. لاینک با توجه به این اطلاعات جدید و موثق به اولین پزشکی تبدیل شد که بین برونشکتازی، آمفیزم، پنوموتوراکس، آبسه ریه، پلورزی هموراژیک و انفارکتوس ریوی تمایز قائل شد. در زمینه شناخت بیماری های قلبی هم پیشرفت زیاد به دست اومد و بعضی سوفل های قلبی برای اولین بار سمع شدن. درک امروزی ما از بیمارهای پریتونیئت و سیروز مدیون تلاش های این پزشکه و در واقع لاینک بود که برای بار اول سیروز رو نامگذاری کرد.
لاینک، که حالا اسمش به عنوان مخترع گوشی پزشکی در اولین سر فصل تاریخچه گوشی پزشکی ثبت شده بود، همه اطلاعاتی که به دست آورده بود رو 3 سال بعد منتشر کرد. در سال 1819 کتاب دو جلدی De l’Auscultation Médiate انقلابی در تاریخ پزشکی ایجاد کرد. کم کم پزشکان در همه جای دنیا گوشی پزشکی رو پذیرفتن و توسعه دادن که در ادامه با این افراد و کارهاشون آشنا می شیم.
گوشی های پزشکی اولیه
یکی از مشکلاتی که گوشی پزشکی لاینک داشت چوبی بودنش بود که باعث میشد سمع فقط در موقعیت های خاصی امکان پذیر باشه. در سال 1840 گلدینگ برد (Golding Bird) که یک پزشک انگلیسی بود، تصمیم گرفت از یک شلنگ انعطاف پذیر برای قسمت گوشی استتوسکوپ استفاده کنه. این گوشی پزشکی انعطاف پذیر بود و فقط یک گوشی داشت.
در سال 1851 بود که یک پزشک ایرلندی به نام آرتور لیرد (Arthur Leared) یک گوشی پزشکی دو گوشی رو ارائه کرد و در سال 1852 این گوشی توسط جرج کامن (George Philip Cammann) بازطراحی و تجاری سازی شد. گوشی پزشکی کامن به یک دستگاه معاینه استاندارد تبدیل شد. اینم بگم که گوشی های پزشکی اون زمان فقط قسمت بِل داشتن و از دیافراگم خبری نبوده.
تاریخچه گوشی پزشکی به همین جا ختم نمیشه. چند سال بعد گوشی های پزشکی معرفی شدن که دوتا قسمت بِل داشتن که هرکدوم به یک گوشی وصل بودن، این مدل که تا سال های بعد هم مورد استفاده قرار می گرفت شباهت زیادی به مدل های امروزی نداره و در واقع استتوسکوپ های امروزی بیشتر به استتوسکوپ جورج کامن شباهت دارن. گوشی های دو قسمتی خیلی سنگین بودن و حملش برای پزشک سخت بود.
سیر تکامل گوشی های پزشکی ادامه داشت اما هنوز با چیزی که ما می شناسیم تفاوت داشتن، تا اینکه یک پزشک تصمیم گرفت تحول جدیدی ایجاد کنه و این طوری بود که گوشی های پزشکی مدرن متولد شدن.
گوشی های پزشکی مدرن
گوشی های پزشکی قدیمی در زمان خودشون خیلی مفید واقع شدن و درک پزشک ها رو از سیستم داخلی بدن افزایش دادن، اما تکنولوژی داشت پیشرفت میکرد و تاریخچه گوشی پزشکی مدل جدیدی رو طلب میکرد. در دهه 1960 یک پزشک و استاد دانشگاه هاروارد به نام دیوید لیتمن (David Littmann) نوع جدیدی از گوشی پزشکی رو ساخت که خیلی سبکتر بود و ضمنا صداها رو خیلی بهتر انتقال میداد. گوشی های پزشکی لیتمن بودن که برای اولین بار دیافراگم قابل تنظیم رو بر روی گوشی های پزشکی سوار کردن.
پیشرفت گوشی های طبی تا جایی پیش رفت که در سال 1999 ریچارد دسلوریرز (Richard Deslauriers) نوعی استتوسکوپ رو ارائه داد که توانایی کاهش نویز محیطی رو داشتن. همچنین در سال های اخیر گوشی های پزشکی دیجیتالی به بازار عرضه شدن که میتونن علاوه بر سرکوب صداهای مزاحم، صدای مدنظر رو تقویت و حتی ضبط کنن.
سخن پایانی
تاریخچه گوشی های طبی قطعا به همینجا ختم نمیشه و قطعا در آینده نه خیلی دور، استتوسکوپ هایی به بازار عرضه میشن که انجام سمع و به تشخیص رسیدن رو برای پزشک ساده تر می کنن. علاوه بر همه چیزهایی که گفته شد، در حال حاضر گوشی های پزشکی به عنوان یک نماد برای کادر درمان به حساب میاد و نتایج چندتا تحقیق نشون داده که مردم با دیدن گوشی پزشکی به فرد مقابل اعتماد پزشکی بیشتری رو نشون میدن. حالا که با تاریخچه گوشی پزشکی آشنا شدین، امیدوارم بیشتر قدر این وسایل به ظاهر ساده اما فوق العاده ارزشمندتون رو بدونین.
