دسته بندی و معرفی انواع تجهیزات پزشکی

تا حالا شده استاد ازتون بخواد که وسیله ای رو واسش بیارین اما شما تا حالا اسم اون وسیله رو هم نشنیده باشین؟ این درد مشترک همه دانشجو های ترم پایینیه که با وسایل و تجهیزات آزمایشگاهی و پزشکی آشنا نیستن. میدونم که دوست دارین همه وسایل رو بشناسین و مطالبی که تا حالا خوندین، توضیحاتشون پراکنده بوده. در این مقاله قصد داریم همه انواع تجهیزات پزشکی رو به صورت یک جا بهتون معرفی کنیم. با مد اسمارت همراه باشین!

به چه وسایلی تجهیزات پزشکی گفته می شود؟

هر وسیله ای که در بیمارستان و محیط درمانی دیده میشه رو می تونیم در رده تجهیزات پزشکی دسته بندی کرد. تجهیزات پزشکی به هر وسیله ای گفته میشه که فرآیند تشخیص، درمان و بازتوانی رو برای بیمار و پزشک راحت تر کنه. از بعضی از این تجهیزات فقط در کلینیک های فوق تخصصی استفاده میشه و بعضیای دیگه رو در همه مراکز درمانی میشه دید. به همین دلیل قبل از توضیح دونه به دونه تجهیزات، ابتدا اون ها رو دسته بندی می کنیم.

انواع تجهیزات پزشکی

یک چوب آبسلانگ ساده و یک دستگاه پیشرفته پت اسکن هر دو تاشون تجهیزات پزشکی هستن اما اولی رو داخل هر مطبی میشه پیدا کرد اما تعداد دومی در کل کشور ده تا نمیشه. انواع تجهیزات پزشکی بر اساس سطح دسترسی و کاربردی که برای ما دارن به دسته های زیر تقسیم میشن:

• تجهیزات لازم برای معاینه
• تجهیزات عمومی
• تجهیزات آزمایشگاهی
• دستگاه های پزشکی تشخیصی
• تجهیزات پزشکی درمانی

تجهیزات لازم برای معاینه

این وسایل رو هر پزشکی نه تنها در مطب بلکه باید همراه خودش داشته باشه. در واقع انجام یک معاینه فیزیکی کامل بدون استفاده از این ابزار برای پزشک غیر ممکنه:

• آبسلانگ: آبسلانگ یک تیکه چوبی یا پلاستیکی یکبار مصرفه که پزشک با استفاده از اون ته حلق و لوزه های بیمار رو میبینه و اگه تورم، ترشح یا ضایعه ای ببینه از اون برای رسیدن به تشخیص استفاده می کنه.

آبسلانگ

• افتالموسکوپ: به وسیله افتالموسکوپ داخل چشم بیمار و دیسک عصب اپتیک دیده میشه. این مورد خیلی مهمه چون که میتونه در تشخیص و اقدام درمانی بعدی کاملا تاثیر بذاره.

افتالموسکوپ

• اتوسکوپ: به وسیله اتوسکوپ مجرای گوش خارجی و پرده تیمپان (همون پرده گوش) رو میشه دید. طبیعتا از این وسیله برای بررسی سلامت پرده تیمپان و کانال گوش خارجی استفاده میشه.

اتوسکوپ

• رینوسکوپ: رینوسکوپ رو هم در لیست ابزار های پزشکی چراغ دار دسته بندی میشه و از اون برای دیدن مجرای بینی و پیدا کردن پولیپ های احتمالی استفاده میشه.

رینوسکوپ

• فشارسنج: یک وسیله فوق العاده کاربردی در پزشکیه که فشار خون فرد رو نشون میده. در سه مدل جیوه ای، عقربه ای (که رایج ترین مدله) و دیجیتالی وجود داره و حتما تا حالا باهاش سر و کار داشتین.

انواع فشار سنج

• دماسنج طبی: دمای بدن بیمار برای بررسی بیماریش و رسیدن به تشخیص قطعی از مهم ترین پارامترها است و جزو علائم حیاتی بیمار حساب میشه. دماسنج در سه نوع الکلی، جیوه ای و دیجیتالی در مراکز درمانی استفاده میشه.
• گوشی پزشکی (استتوسکوپ): واجب ترین وسیله برای هر پزشک همین گوشی پزشکیه. از بین انواع ابزارهای معاینه پزشکی سرپایی، استتوسکوپ تنها وسیله ای هست که به طور مستقیم وضعیت داخل بدن بیمار رو نشون میده. با این وسیله عمل سمع در مدیاستن(سینه) و شکم انجام میشه و صداهای قلبی، ریوی و روده ای قابل شنیدن هستن. گوشی پزشکی در دو نوع آکوستیک و دیجیتالی وجود داره.
• چراغ قوه: چراغ قوه وسیله ی ساده اییه که بیشتر از اون برای دیدن ته حلق بیمار و یا چک کردن رفلکس مردمک استفاده میشه. همچنین معاینه در محیط های کم نور به وسیله چراغ قوه امکان پذیره.
• ترازو: ترازو وسیله ای نیست که همیشه همراه پزشک باشه اما در کلینیک ها و مطب ها همیشه به کار میاد. تغییرات وزن میتونن نشون دهنده شرایط جسمی و سیر بیماری فرد باشن. ضمنا برای سنجش رشد اطفال حتما باید از ترازو استفاده کرد.
• پالس اکسی متر: این یک وسیله دیجیتالیه که بر روی انگشت بیمار قرار داده میشه. این وسیله درصد اشباع اکسیژن خونی و همچنین تعداد ضربان(pulse rate) بیمار رو نشون میده و در هنگام گرفتن علائم حیاتی حرف اول رو میزنه.

پالس اکسیمتری

تجهیزات عمومی

این وسایل ارزش تشخیصی ندارن و پزشک شاید مستقیما با اون ها سر و کار نداشته باشه، اما ارائه یک معاینه و درمان درست رو امکان پذیر میکنن. این وسایل عبارتند از:

• پنبه الکل یا پد الکلی: که برای ضدعفونی کردن محل تزریق ازش استفاده میشه.
• برانکارد: برای حمل بیمار ازش استفاده میشه.
• پاراوان: برای جداسازی فضاها از پاراوان استفاده میشه، در معماری داخلی بهش پارتیشن هم میگن.

پاراوان

• تخت ویژۀ معاینه: بیمار روی تخت دراز میکشه و در پوزیشن معاینه قرار میگیره.
• دستگاه اتوکلاو: یک دستگاه برای استرلیزاسیون در محیط مرطوب و از بین بردن عوامل بیماری زا است که سایر تجهیزات رو داخلش میذارن و روی دمایی خاصی تنظیمش میکنن.

اتوکلاو

• دستگاه فور: عملکردش مشابه اتوکلاوه با این تفاوت که دستگاه فور استرلیزاسیون خشک رو انجام میده. این دستگاه شبیه مایکروویوه و معمولا داخل آزمایشگاه ها دیده میشه.
• صندلی تابوره: یک صندلی چرخدار برای نشستن پزشک یا دندانپزشکه که موقع معاینه روی اون میشینن.
• میز ترالی: یک میز چرخداره که میتونه چندتا کشو هم داشته باشه. داخل کشوها دارو و سایر تجهیزات قرار داده میشن. برای هر تخت بیمار باید یک عدد میز ترالی هم قرار داده بشه.

تجهیزات آزمایشگاهی

اگه بخوایم به معرفی انواع لوازم پزشکی بپردازیم باید حتما از تجهیزات آزمایشگاهی هم نام ببریم. این تجهیزات اغلب دیجیتالی هستن و در رسیدن به تشخیص بسیار کمک کننده هستن. تجهیزات آزمایشگاهی پرکاربرد رو در ادامه معرفی می کنیم:

• انکوباتور کشت باکتری‌شناسی: یک باکس گرمه که شرایط رشد باکتری رو فراهم میکنه. در آزمایشگاه گروه باکتریولوژی و آزمایشگاه هایی که کشت نمونه انجام میشن دیده میشه.

انکوباتور کشت باکتری

• اتوآنالایزر: دستگاهیه که می تونه بیوشیمی روتین خون رو اندازه گیری میکنه (شامل CBC, BS, HB, BUN, CR و…)، در صورتی که به سنجش الکترولیت های خونی هم نیاز داشته باشیم باید از دستگاه الکترولیت آنالایزر استفاده کنیم. این دستگاه ها توانایی آنالایز سایر مایعات بدن مثل CSF و ادرار رو هم به صورت کاملا اتوماتیک داره.
• بن ماری: از انواع تجهیزات پزشکیه که مقداری آب داخلش هست و نمونه یا مواد مورد نظر رو داخلش قرار میدیم. بن ماری بعد از یک زمان مشخیص نمونه رو به دمای مدنظرمون میرسونه.

بن ماری

• دستگاه سانتریفوژ: سانتریفیوژ با سرعت بالا میچرخه و ترکیبات داخل نمونه رو بر اساس چگالیشون از هم جدا میکنه.
• فِلیم فوتومتر: از این دستگاه بیشتر برای سنجش پتاسیم، سدیم و سایر یون های داخل نمونه استفاده میشه.
• اسپکتروفتومتر: در این دستگاه هم طیفی جذبی محلول مورد مطالعه سنجیده میشه. این دستگاه میتونه آلودگی نمونه و کمیت و غلظتش رو تشخیص بده و همچنین در صنعت داروسازی هم بسیار پرکاربرده.

اسپکتروفتومتر

• ظروف آزمایشگاهی: طیف وسیعی از وسایل هستن که شامل بشر، بورت، لوله آزمایش، ارلن، بالن و … میشن. در ادامه تصویرشون رو قرار میدم که با اشکالشون آشنا بشین.

لیست وسایل آزمایشگاهی

دستگاه های پزشکی تشخیصی

لیست تجهیزات مورد نیاز پزشکی به همینجا ختم نمیشه و برای رسیدن به تشخیص به پاراکلینیک های قوی تری هم نیاز داریم. دستگاه های پیشرفته تری برای مطالعه داخل بدن وجود دارن که در ادامه راجع به اون ها صحبت می کنیم:

• اسپیرومتر: این دستگاه ظرفیت های ریوی بیمار رو به ما نشون میده.

اسپیرومتر

• الکتروانسفالوگرام: به وسیله این دستگاه نوار مغز (EEG) ثبت میشه.
• الکتروکاردیوگرام: این دستگاه نوار قلب (ECG) رو ثبت میکنه. معمولا در اورژانس بلافاصله بعد از تریاژ از بیمار ECG گرفته میشه.
• تجهیزات فراصوتی (اولتراسونیک): دستگاه سونوگرافی که برای مطالعه بافت نرم ازش استفاده میشه از این دسته هست. سونوگرافی داپلر که جریان خون رو بررسی میکنه هم جزو این گروهه.

دستگاه سونوگرافی

• الکترومیوگراف: دستگاهیه که نوار عصب و عضله (EMG) رو ثبت میکنه و در مواردی که ضعف یا نقص عضلانی یا حرکتی دیده بشه، در رسیدن به شخیص کمک میکنه.

الکترومیوگرافی

• رکتوسیگموئیدوسکوپ و کولونوسکوپ: این دستگاه ها شامل یک پروب مجهز به دوربین هستن که از راه کانال آنال وارد دستگاه گوارش تحتانی میشه و این قسمت رو از نظر وجود موارد غیر طبیعی بررسی میکنه.
• اندوسکوپ: این دستگاه مثل موارد بالا عمل میکنه اما از راه دهان وارد بدن فرد میشه و دستگاه گوارش فوقانی رو بررسی میکنه.

اندوسکوپ

• سی تی اسکن: یا توموگرافی کامپیوتری تصاویر دقیقی رو به صورت مقطعی از بدن بیمار تهیه می کنه و پزشک میتونه به وسیله تفسیر اون تصاویر به تشخیص برسه.
• دستگاه X-ray: پرکاربردترین تصویر برداری در پزشکیه و برای همه قسمت های بدن استفاده میشه. در گرافی ساده مثل سی تی اسکن از پرتوهای اشعه x برای تصویربرداری استفاده میشه.

تجهیزات پزشکی درمانی

انواع تجهیزات پزشکی درمانی برای ارائه دادن درمان مناسب مورد نیازن. این تجهیزات باید در هر محیط درمانی موجود باشن تا در صورت سریعا مورد استفاده قرار بگیرن.

• آتل و باند گچی: از آتل و باند گچی برای فیکس کردن محل آسیب استفاده میشه.
• آنژیوکت: از آنژیوکت برای انجام تزریقات وریدی استفاده میشه، اما این وسیله استفاده های اورژانسی دیگه ای هم داره.

انواع آنژیوکت

• باندها: از باندها برای فیکس کردن آتل و بستن پانسمان استفاده میشه.
• پنس: از پنس معمولا برای قرار دادن گاز یا پنبه الکل استفاده میکنن.
• چسب: برای فیکس کردن آنژیوکت و پانسمان از چسب استفاده میشه.
• سرنگ: برای انواع تزریقات وریدی، زیرجلدی و عضلانی از انواع مختلف سرنگ استفاده میشه، گاهی از سرنگ به منظور جابه‌جایی مایعات هم استفاده میشه.
• سوزن گیر: از سوزن گیر برای بخیه زدن استفاده میشه، البته سوزن گیر در اتاق عمل بسیار پرکاربردتره.

سوزن گیر

• سوند ادرار: مواقعی که بیمار توانایی دفع ادرار نداره و یا لازمه مدتی بی حرکت باشه، گذاشتن سوند خیلی کمک کنندس.
• گالی پاد: یه ظرفه کاسه‌ای شکله که از اون برای جمع آوری یا جابه‌جایی مایعاتی مثل سرم یا بتادین استفاده میشه.

گالی پاد

تجهیزات پزشکی بیمارستانی

خیلی از لیست ابزار های پزشکی که معرفی کردیم داخل بیمارستان هم استفاده میشن، اما گروهی هستن که بیشتر میتونیم اون هارو داخل بیمارستان (اتاق عمل یا بخش‌ها) ببینیم. فهرست اسامی تجهیزات پزشکی بیمارستانی رو در ادامه واستون جمع و جور کردیم:

• الکتروکوتر: از این دستگاه در طول جراحی و به منظور برش دادن بدن یا احشاء بیمار استفاده میشه.

الکتروکوتر

• تورنیکه: برای گرفتن رگ از تورنیکه استفاده میشه.
• کاپنوگراف: این دستگاه میزان CO2 خون بیمار رو اندازه گیری میکنه که در زمان بیهوشی اهمیت داره.
• گان جراحی و لباس اتاق عمل: لباس های استریل و یکبار مصرفی هستن که باید حتما داخل اتاق عمل پوشیده بشن.
• دستگاه تنفس مصنوعی (ونتیلاتور): این دستگاه برای بیمار به صورت مصنوعی تنفس پایدار ایجاد میکنه.
• لارنگوسکوپ: برای دیدن حلق بیمار از لارنگوسکوپ استفاده میشه، به کمک این دستگاه میتونیم لوله تراشه رو در جای صحیح قرار بدیم.

لارنگوسکوپ

• لوله تراشه: برای حفظ راه هوایی بیمار در موارد اورژانس و یا بیهوشی از لوله تراشه استفاده میشه، لوله تراشه برای ایجاد تنفس پایدار به دستگاه ونتیلاتور وصل میشه.

سخن پایانی

خب تا اینجای کار با انواع تجهیزات پزشکی پرکاربرد آشنا شدیم. یادتون باشه که فهرست اسامی تجهیزات پزشکی محدود به موارد بالا نمیشه و قطعا در یک مطلب نمی تونیم همه موارد رو معرفی کنیم. با این وجود اگه تازه وارد محیط درمان شدین، لیست ابزار های پزشکی بالا حتما به دردتون میخوره و کافیه. پس نگران نباشین و حتما اگه وقت کردین با وسایل معرفی شده کار کنین تا ترس‌تون بریزه! مرسی که همراه ما بودین!