نمیشه گفت که بافت شناسی مهم ترین درس های دوران علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی هست ولی قطعا یکی از درس های پرچالش برای دانشجو های این رشته ها به حساب میاد. درس بافت شناسی در واقع بخشی از واحد علوم تشریح هست که از ترم های اول شروع به تدریس میشه. از اونجایی که درس بافت شناسی ارتباط خیلی نزدیکی با سایر درس ها مثل جنین شناسی، بیوشیمی، پاتولوژی و فیزیولوژی داره، مطالعه اون میتونه بهتون کمک کنه که بقیه درس هارو هم بهتر یاد بگیرید. توی این مقاله قصد داریم به طور کامل به معرفی درس بافت شناسی بپردازیم و راهکار هایی برای مطالعه بهتر اون معرفی کنیم. پس با مد اسمارت همراه باشید.
فهرست محتوا
آشنایی با درس بافت شناسی پزشکی
همونطوری که توی مقاله معرفی درس آناتومی توضیح دادیم، بافت شناسی رو میشه علم بررسی میکروسکوپی ساختار های بدن انسان تعریف کرد. اسم دیگه بافت شناسی، آناتومی میکروسکوپی هست که در واقع با مطالعه اون یاد میگیریم که که سلول ها با چه آرایش کنار هم قرار میگیرن و بافت های بدن رو تشکیل میدن. انواع بافت های بدن از نظر ساختاری و عملکرد مورد بررسی قرار میگیرن و یاد میگیریم که هر بخشی از بدن چه نوع بافتی داره.
همونطوری که گفتیم، ارتباط خیلی نزدیکی بین بافت شناسی و دو درس فیزیولوژی و پاتولوژی وجود داره که به جرئت میشه گفت اگر بافت شناسی رو خوب بخونید، یادگیری دو درس دیگه خیلی براتون راحت تر میشه. اگر بخوام ارتباط دقیق بین این دروس رو براتون توضیح بدم باید بگم در دو درس بافت شناسی و فیزیولوژی، حالت طبیعی بدن به ترتیب از نظر ساختار و عملکرد مورد بررسی قرار میگیره ولی در درس پاتولوژی یاد میگیریم که در بیماری های مختلف، ساختار های سلولی بدن و عملکرد اون ها چه تغییری میکنن.
درس بافت شناسی دو بخش تئوری و عملی داره که در بخش تئوری شما با خصوصیات بافت های بدن آشنا میشید و یاد میگیرید که هر نوع بافت در هر محلی چه ویژگی های ساختاری داره. در بخش عملی شما توی آزمایشگاه لام بافت های مختلف رو زیر میکروسکوپ بررسی میکنید.در انتهای هر ترم، هم از بخش تئوری ازتون امتحان گرفته میشه و هم از بخش عملی.
اهمیت یادگیری درس بافت شناسی
در ادامه معرفی درس بافت شناسی باید به اهمیت یادگیری این درس هم اشاره کنیم. درس بافت شناسی به خودی خود در عمل کاربرد زیادی نداره و بیشترین کاربردی که میتونه براتون داشته باشه اینه که سایر درس ها مثل فیزیولوژی و پاتولوژی رو بهتر درک کنید. دلیل این موضوع اینه که توی هر مبحث، علاوه بر ساختار بافت ها، به عملکرد اون ها هم اشاره میشه ولی خب عملکرد کاملشون رو توی درس فیزیولوژی یاد میگیرید.
البته در مقطع تخصص و رشته پاتولوژی، همش با لام ها سر و کار دارید و با مشاهده بافت های مختلف در زیر میکروسکوپ، بیماری های مختلفی مثل سرطان رو میتونید تشخیص بدید. برای کار های تحقیقاتی هم از بافت شناسی استفاده زیادی میشه. در مقطع علوم پایه بیشترین تمرکز باید روی درس های آناتومی و فیزیولوژی باشه و درس بافت شناسی اهمیت کمتری داره.
سرفصل های بافت شناسی
مباحث بافت شناسی دندانپزشکی و پزشکی تقریبا مشابه هستن با این تفاوت که در رشته دندانپزشکی، قسمت دهان و دندان با حساسیت بیشتری تدریس میشه. در کل مباجثی که تدریس میشه بر اساس رفرنس اصلی این درس تنظیم شده که شامل موارد زیر هست:
- بافت شناسی و روش های مطالعه آن
- سیتوپلاسم
- هسته
- بافت پوششی
- بافت همبند
- بافت چربی
- غضروف
- استخوان
- بافت عصبی و سیستم عصبی
- بافت عضلانی
- دستگاه گردش خون
- خون
- خونسازی
- دستگاه ایمنی و ارگان های لنفوئیدی
- لوله گوارش
- اعضاء ضمیمه لوله گوارش
- دستگاه تنفس
- پوست
- سیستم اداری
- غدد درون ریز
- دستگاه تولید مثل مرد
- دستگاه تولید مثل زن
- چشم و گوش ارگان های حسی ویژه
همونطوری که از طرح درس بافت شناسی هم مشخصه، ابتدا با انواع بافت های بدن آشنا میشید و بعد با بافت انواع سیستم های بدن به همراه ویژگی های منحصر به فردشون آشنا میشید. چیدمان سرفصل کاملا منتقی هست و شما با یک ترتیب هوشمندانه مطالب رو پیش میبرید. در ادامه میزان اهمیت هر فصل رو بر اساس تعداد سوالاتی که در آزمون علوم پایه اومده براتون مشخص کردیم.
| نام فصل | میزان اهمیت به درصد |
| سلول شناسی | %8 |
| بافت پوششی | %8 |
| بافت همبند | %7 |
| بافت استخوان | %7 |
| بافت عضلانی | %9 |
| بافت عصبی | %8 |
| دستگاه ایمنی | %7 |
| پوست | %6 |
| گوارش | %11 |
| دستگاه تناسلی زنانه | %6 |
| سایر فصل ها | %23 |
کتاب های بافت شناسی علوم پایه
در ادامه معرفی درس بافت شناسی باید با رفرنس ها و کتاب های موجود برای این درس آشنا بشیم.در مورد کتاب ها و رفرنس های درس بافت شناسی باید بگم که با توجه به موقعیت های مختلف باید کتاب یا جزوه خاصی استفاده کنید که در ادامه همه این موارد رو بررسی میکنیم. اگر ترم اول یا دوم هستید و وقت زیادی برای مطالعه دارید، دو تا انتخاب دارید که یا یکی از رفرنس های اصلی بافت شناسی رو مطالعه کنید یا اگر استادتون جزوه داره، از جزوه بخونید.
رفرنس های اصلی درس بافت شناسی دو کتاب بافت شناسی جان کوئیرا و بافت شناسی سلیمانی راد هستن که هر دو این کتاب ها به عنوان منابع آزمون بافت شناسی پایه شناخته میشن. کتاب جان کوئیرا نسبتا حجیم تر و کامل تر هست و حدودا 700 -800 صفحه داره ولی کتاب بافت سلیمانی راد حجم کمتری داره و متن سلیس و روونی داره. اگر میخواید بافت شناسی رو خیلی خوب درک کنید و به اندازه کافی وقت دارید جان کوئیرا رو مطالعه کنید ولی اگر میخواید فقط مطالب اصلی رو یاد بگیرید، کتاب سلیمانی راد گزینه بهتری هست.
دو کتابی که معرفی کردیم برای رفرنس های بافت شناسی پزشکی و دندانپزشکی هستن که برای آزمون علوم پایه هم از این دو کتاب سوال طرح میشه. اگر نزدیک آزمون علوم پایه هستید و دنبال کتاب هایی هستید که خلاصه باشن و سوالات آزمون علوم پایه رو هم پوشش بده، میتونید از کتاب های abs بافت شناسی و پروگنوز علوم تشریح استفاده کنید. کتاب اولی خلاصه از کتاب رفرنس هست و نسبت به کتاب پروگنوز علوم تشریح حجم بیشتری داره.
اگر صرفا میخواید به سوالات آزمون علوم پایه پاسخ بدید، بهتره که از کتاب پروگنوز علوم تشریح استفاده کنید. این کتاب به صورت اختصاصی برای آزمون علوم پایه نوشته شده و بالای 90 درصد سوالات آزمون علوم پایه رو پوشش میده.
روش های مطالعه درس بافت شناسی
مهم ترین بخش معرفی درس بافت شناسی، روش های مطالعه اون هست. سعی میکنیم خیلی خلاصه راهنمایی جامع برای مطالعه این درس ارائه بدیم که با توجه به شرایط خاص خودتون یکی از این روش هارو انتخاب کنید.
- روش اول: استفاده از تصاویر لام ها در کنار متن کتاب: در این روش وقتی دارید متن کتاب و خصوصیات بافت های بدن رو مطالعه میکنید، بهتره که توی گوگل سرچ کنید و تصاویر لام های اون بافت رو ببینید. با این روش مطالبی که میخونید بهتر و طولانی توی ذهنتون میمونه ولی زمان زیادی رو هم از شما میگیره. این روش بیشتر برای دانشجو های ترم 1 و 2 هست که زمان مطالعه بیشتری دارن.
- روش دوم: استفاده از دوره های آموزشی در کنار جزوه های کلاسی: اگر استادتون از مطالب کلاسی خودش یا جزوه خاصی امتحان میگیره، پیشنهاد میکنم شما هم از جزوه های کلاسی استفاده کنید که بهترین نتیجه رو بگیرید. مشکل بزرگی که جزوه ها دارن اینه که معمولا ارتباط عمیقی با درس بافت شناسی نمیتونی برقرار کنید و میزان یادگیریتون کاهش پیدا میکنه. برای اینکه میزان یادگیری و موندگاری مطالب رو افزایش بدید، بهتره که از دوره های آموزشی مثل دوره بافت شناسی لینوم یا فیلم های بافت شناسی لکچریو، در کنار جزوه هاتون استفاده کنید. قبل از خوندن هر مبحث، میتونید ویدیو مربوط به اون مبحث رو ببینید و بعد برید سراغ جزوه کلاسی.
- روش سوم: استفاده از کتاب های خلاصه + تست زنی : اگر نزدیگ آزمون علوم پایه هستید و فقط میخواید جوری بافت شناسی رو مطالعه کنید که از پس آزمون بر بیاید، در حالت نه سراغ رفرنس ها برید و نه جزوه ها. در این حالت از کتاب های خلاصه ای که معرفی کردیم استفاده کنید و برای تسلط بیشتر، تست هم بزنید و وقتتون رو صرف هیچ چیز دیگه ای نکنید.
با توجه به شرایطی که دارید میتونید یکی از روش های بالا رو انتخاب کنید. توجه داشته باشید برای دوره علوم پایه، درس بافت شناسی نباید اولویت اولتون باشه و اگر بعد از آناتومی و فیزیولوژی وقت اضافی داشتید، میتونید درس بافت شناسی رو بهتر مطالعه کنید.
سخن پایانی
همونطوری که قبل تر اشاره کردیم، درس بافت شناسی مهم ترین درس دوره علوم پایه نیست ولی یکی از درس های مهم این دوره به حساب میاد. توی این مقاله رفرنس ها و کتاب های خلاصه این درس رو معرفی کردیم و بهتون گفتیم که در چه شرایطی از چه رفرنس ها و منابعی استفاده کنید. با توجه به اینکه تعداد سوالات این درس در آزمون علوم پایه کم نیست، پیشنهاد میکنیم حتما برای مطالعه این درس وقت بزارید هرچند اولویت اولتون نباشه. هدف مد اسمارت اینه که شما با انتخاب های هوشمندی که در طول دوره تحصیل انجام میدید، این مسیر براتون هموار تر باشه و مد اسمارت رو به عنوان همراه هوشمند خودتون در نظر بگیرید. در آخر خوشحال میشیم اگر نظری در مورد توضیحات این مقاله یا درس بافت شناسی داشت، برامون کامنت بزارید.
با در نظر گرفتن تعداد سوالات آزمون علوم پایه از هر مبحث، میشه گفت مهم ترین مباحث درس بافت شناسی، گوارش و بافت عضلانی هستن رفرنس های اصلی درس بافت شناسی، کتاب های بافت شناسی جان کوئیرا و بافت شناسی سلیمانی راد هستن که هر دو این کتاب هارو میتونید از فروشگاه پزشکی مد اسمارت با تخفیف ویژه تهیه کنید.مهم ترین مباحث بافت شناسی علوم پایه پزشکی و دندانپزشکی کدامند؟
رفرنس های اصلی بافت شناسی کدامند؟