در این پست قصد داریم در مورد تفسیر آزمایش CBC و رنج های نرمال در این آزمایش،توضیحاتی رو برای همراهان همیشگی مد اسمارت قرار بدیم.
در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده می شود:
1-آزمایش CBC چیست؟
2-آیا با آزمایش CBC میتوان متوجه کمخونی شد؟
3- رنج نرمال فاکتور های خونی در زنان و مردان و در سنین متفاوت چه مقدار است؟
4-مقادیر بحرانی فاکتور های خونی چقدر است؟
5- علت افزایش و کاهش فاکتور های خون چیست؟
CBC يكي از آزمايش هايي است كه روي نمونه خون انجام مي شود و مخفف Complete Blood Count که به معنی شمارش سلول های خونی است، می باشد. جهت ارزیابی کلی وضعیت سلامتی و کمک به تشخیص گسترهای از اختلالات و بیماری ها از آن استفاده می شود.
CBCجهت بررسی:
احتمال وجود آنمی
غلظت خون
عفونت
بررسی علت وجود سایر علائم مثل تب، ضعف، درد و غیره
ارزیابی وضعیت خونی شما
پی بردن به علت مشکلات انعقادی
و… نوشته می شود.
WBC(گلبول سفید)
این فاکتور تعداد گلبول های سفید خون را نشان میدهد و عمل اصلی آن محافظت از بدن در برابر ویروس،باکتری و عوامل عفونی است
رنج نرمالWBC:
این رنج در اطفال و بزرگسالان متفاوت است. ولی به طور کلی بین 50 الی 10 هزار در نظر گرفته می شود
مقادیر بحرانی:WBC کمتر از 2500 و یا بیشتر از 30000
انواع گلبول های سفید خون
نوتروفیل ها :
این سلول ها در عفونت های میکروبی عموما افزایش پیدا می کنند. و کار اصلی آنها ذره خواری یا فاگوسیتوز است
ائوزینوفیل ها :
این سلول در واکنش به حساسیت ها یا عفونت های انگلی درصد آنها افزایش می یابد.
بازوفیل :
این سلول حاوی مقادیر زیاد هیستامین در خود هستند. و باعث ایجاد واکنش حساسیتی ، التهاب و کهیر می شوند.
لنفوسیت ها:
این سلول ها در ایمنی سلولی و عفونت های ویروسی نقش دارند.
مونوسیت ها: مسئول حمله و از بین بردن میکروب ها یا باکتری هایی هستند که وارد بدن می شوند.
در صورت لزوم، مونوسیت ها به اندام های دیگر مانند طحال، کبد، ریه ها و مغز استخوان می روند و در آنجا به سلولی به نام ماکروفاژ تبدیل می شوند.
ماکروفاژ مسئول بسیاری از عملکردها از جمله از بین بردن بافت مرده یا آسیب دیده، از بین بردن سلول های سرطانی و تنظیم پاسخ ایمنی هستند.
علل افزایشWBC:
در صورت بروز هرگونه عفونت در بدن ، چه عفونت های باکتریایی و یا عفونت ویروسی، گلبول های سفید افزایش می یابد.
همچنین در مشکلات مغز استخوان،آرتریت روماتویید،سوختگی، کنسرو مصرف بعضی دارو ها نیز افزایش می یابد.
توجه کنید که از یک آنفولانزای خیلی ساده گرفته تا سرطان خون می تواند باعث افزایش سلول های سفید خون می شود.
علل کاهشWBC:
کاهش گلبول سفید خون نشانه ضعیف بودن سیستم ایمنی بدن است و میتواند به علت مشکلات کبدی و طحال ، رادیوتراپی و شیمی درمانی و یا یک بیماری ویروسی ایجاد شود.
RBC(گلبول قرمز)
این فاکتور تعداد گلبول های قرمز خون را نشان می دهد،این سلول وظیفه انتقال غذا و اکسیژن به بافت ها و گرفتن مواد زاید از آنها را به عهده دارد.
رنج نرمالRBC:
میزان نرمال این رنج در آقایان 4/7-6/1 و در خانم ها 4/2-5/4 می باشد. توجه داشته باشید این میزان در نوزادان بیشتر است.
علل افزایشRBC:
بالا بودن این فاکتور می تواند به علت دهیدریشن شدید،غلظت خون و یکسری بیماری های ژنتیکی و مادرزادی باشد.
علل کاهشRBC:
پایین بودن آن می تواند به علت آنمی،بارداری،سیروز،نارسایی مغز استخوان،بیماری کلیوی و یکسری بیماری مزمن باشد
HB(هموگلوبین)
هموگلوبین یک نوع پروتیین است که در RBC وجود دارد و اکسیژن را به بافت های بدن می رساند.بررسی هموگلوبین بسیار اهمیت دارد و فاکتوری است که می توان به کمک آن کم خونی و غلظت خون را تشخیص داد.
رنج نرمالHB:
میزان نرمال هموگلوبین در مردان 14-18 و در زنان 12-16 است.همچنین این مقدار در زنان باردار 10-14 می باشد.
مقادیر بحرانی:هموگلوبین کمتر از 5 و یا بیشتر از 20
علل افزایشHB:
بالا بودن هموگلوبین می تواند به علت پلی سیتمی(غلظت خون)،دهیدریشن شدید، بیماری های مادرزادی قلبی باشد.
علل کاهشHB:
بارداری،فقرآهن،کم خونی های ژنتیکی مانند کم خونی داسی شکل،خونریزی،بیماری های کلیوی،قاعدگی می توانند از علل کاهش هموگلوبین باشند.
HCT(هماتوکریت)
به نسبت حجم سلول های خونی به کل خون هماتوکریت گفته می شود. هماتوکریت هم مشابه هموگلوبین به عنوان معیاری برای کم خونی محسوب می شود.
توجه داشته باشید برای تشخیص و افتراق نوع کم خونی ، هموگلوبین ، هماتوکریت و تعداد گلبول های قرمز مهم و کمک کننده است.
رنج نرمالHCT:
هماتوکریت در سنین مختلف و جنسیت های مختلف ، متفاوت است.
هماتوکریت در مردان 53-41 و در خانم ها 48-36 درصد می باشد.
مقادیر بحرانی:کمتر از 15 درصد و یا بیشتر از 60 درصد
علل افزایش HCT:
بیماری های قلبی مادرزادی،دهیدریشن،بیماری های ریوی و غلظت خون از علل افزایش هماتوکریت می باشند.
علل کاهش HCT:
بیماری هوچکین،نارسایی مغز استخوان، لوسمی، بارداری،آنمی،خونریزی و سیروز می توانند از علل کاهش هماتوکریت باشند.
MCV
MCV در آزمایش خون نشاندهنده حجم گلبولهای قرمز در خون است.
در آزمایش CBC با توجه به این فاکتور میتوان نوع کم خونی را مشخص کرد.
رنج نرمال MCV:
رنج نرمال MCV بین 80 تا 95 است. اگر عدد به دست آمده پایینتر از رنج نرمال باشد به آن میکروسیت و اگر عدد به دست آمده بالاتر از حد نرمال باشد به آن ماکروسیت میگویند.
علل کاهش MCV:
از علل کاهش mcvمی توان به فقر آهن،کمبود vitB12 واسید فولیک ،نخوردن گوشت قرمز و مسمومیت با سرب اشاره کرد.
علل افزایش MCV:
هیپوتیروییدی،کمبود vitD و هایپرتنشن از جمله علل افزایش mcv می باشند.
MCH
مقدار MCH به معنای میانگین هموگلوبین بدن است. مقدار MCH به میانگین مقدار هموگلوبین موجود در یک گلبول قرمز واحد اشاره دارد.
رنج نرمال MCH:
میزان MCHنرمال حدود 27-31 پیکو گرم در هر سلول در بزرگسالان می باشد
علل کاهش MCH:
انواع گوناگون آنمی، آنمی فقرآهن،گیاه خواری،جراحی های دستگاه گوارش و قاعدگی از جمله علل کاهش سطح MCH می باشد.
علل افزایش MCH:
کمبود vitB12 و اسیدفولیک ، بیماری های کبدی، هایپرتیروییدی، مصرف الکل، برخی عفونت ها ومصرف زیاد داروهای حاوی استروژن می توانند از علل افزایش MCH باشند.
MCHC
MCHC در آزمایش خون میانگین غلظت هموگلوبین گلبولهای قرمز یا متوسط غلظت هموگلوبین در گلبولهای قرمز خون است.
MCHC حتی در صورت طبیعی بودن تعداد گلبولهای قرمز خون میتواند در بازههای کم، طبیعی و زیاد قرار گیرد.
رنج نرمال MCHC:
سطح نرمال MCHC برای بزرگسالان 36-32 گرم در هر دسی لیتر است.
توجه داشته باشید که حجم MCHC به خودی خود همیشه علامته داشتن بیماری زمینهای نیست.
علل افزایش MCHC:
کم خونی همولیتیک خود ایمنی ،کم خونی ماکروسیتیک،سوختگی های شدید،بیماری کبد،آنمی داسی شکل و هایپرتیروییدی از علل افزایش MCHC می باشند.
علل کاهش MCHC:
کم خونی ناشی از کمبود آهن،کم خونی سیدروبلاستیک،تالاسمی،مسمومیت با سرب،بارداری،رژیم غذایی با اهن پایین،کنسر،خونریزی می توانند از علل کاهش MCHC باشند.
PLT(پلاکت)
پلاکتها حاوی آنزیمهایی هستند که باعث انعقاد خون میشوند و وظیفه اصلی آنها کنترل خونریزی و خارج شدن گلبولقرمز از داخل رگ است.
علاوه بر کنترل انعقاد خون، از میزان پلاکت برای بررسی روند بهبود نارسایی مغز استخوان و بیماریهای خونی هم استفاده میشود.
رنج نرمال PLT:
محدوده نرمال پلاکت در بالغین 400-150 هزار می باشد
مقادیر بحرانی:کمتر از 50 هزار یا بیشتر از 1میلیون
علل افزایشPLT:
آنمی فقر آهن،اختلالات بدخیم،پلی سایتمی و مصرف یکسری دارو می توانند موجب افزایش پلاکت گردند.
علل کاهش PLT:
دارو های شیمی درمانی،آنمی پرنیشیوز،عفونت،هایپراسپلنیسم،SLE،DIC و اختلالات ارثی می توانند از علل کاهش سطوح پلاکت باشند.
RDW
RDW تفاوت اندازه ی کوچکترین و بزرگترین گلبول قرمز را نشان می دهد. گلبول های قرمز طبیعی قطری بین ۶ تا ۸ میکرومتر دارند. اگر اختلاف سایز میان کوچک ترین گلبول قرمز و بزرگ ترین گلبول قرمز زیاد شود، میزان RDW نیز افزایش می یابد که نشان می دهد اندازه گلبول های قرمز با یکدیگر خیلی متفاوت است.
RDW برای تشخیص بیماری های خونی و مخصوصا کم خونی یا آنمی مورد استفاده قرار می گیرد.
رنج نرمال RDW:
محدوده نرمال RDW در بالغین 11-14/5می باشد. شخصی با میزان نرمال RDW ممکن است هنوز هم یک بیماری زمینهای داشته باشد.
علل افزایش RDW:
آنمی فقر آهن،آنمی کمبودvitB12 یا فولات،هموگلوبینوپاتی،آنمی همولیتیک و آنمی پس از هموراژ از علل افزایش RDWمی باشد.
جهت بررسی بیشتر نتایج RDW را با تست میانگین حجم سلول (MCV) مقایسه میشود:
RDW نرمال و MCV نرمال: شخصی با نتایج نرمال ممکن است هنوز هم یک مشکل سلامتی مزمن یا خونریزی داشته باشد.
RDW نرمال و MCV پایین: این ترکیب ممکن است نشان دهنده کم خونی ایجاد شده بوسیله یک بیماری مزمن یا تالاسمی باشد.
RDW نرمال و MCV بالا: این میتواند نشان دهنده مشکل کبدی یا مصرف الکل باشد. یا ممکن است شخص این نتیجه را بخاطر داروهای ویروسی یا شیمی درمانی داشته باشد. اگر شاخصههای دیگر خون هم تحت تاثیر باشند، این میتواند نشان دهنده کم خونی اپلاستیک باشد که یک اختلال نادر بر اثر تولید خون ناکافی باشد.
RDW بالا و MCV نرمال: این وضعیت نشان دهنده کمبود آهن، B12 یا فولات است. همچنین میتواند بیماری مزمن کبدی را نشان دهد.
RDW بالا و MCV پایین: این وضعیت نشان دهنده کمبود آهن یا کم خونی میکروتیک است.
RDW بالا و MCV بالا: این حالت نشان دهنده کمبود B12 یا فولات است. همچنین میتواند کم خونی ماکروتیک یا بیماری مزمن کبد را هم نشان دهد.