در این پست آموزشی قصد داریم درباره ی بیماری هموروئید صحبت کنیم و در رابطه با علل و درمان آن توضیحاتی را در اختیار اعضای مد اسمارت قرار دهیم .
هموروئید چیست
هموروئید به معنای واریس و اتساع وریدهای مقعدی است که به دو نوع خارجی و داخلی تقسیم بندی می شود ؛ هموروئید داخلی در قسمت فوقانی و بالای اسفنکتر داخلی مقعد رخ می دهد و هموروئید خارجی در بیرون اسفنکتر داخلی روی می دهد .
عوامل زیر در ایجاد هموروئید دخیل هستند :
- وراثت
- افزایش سن
- کاهش توان اسفنکتر مقعدی
- رژیم غذایی کم فیبر
- یبوست
- حاملگی
- اسهال
- زور زدن ها
- نشستن های طولانی
- کم تحرکی
- مصرف الکل و غیره
علائم هموروئید بسته به میزان پیشرفت بیماری متغیر است و به همین دلیل به چهار درجه تقسیم می‌شود :
١. هموروئید درجه یک :خونریزی بدون بیرون زدگی وریدهای واریسی
٢. هموروئید درجه دوم : خونریزی با بیرون زدگی وریدهای واریسی که خود به خود جابجا می رود
٣. هموروئید درجه سوم خونریزی با بیرون زدگی وریدهای واریسی که با دستکاری جا می رود .
۴. هموروئید درجه چهارم خونریزی با بیرون زدگی وریدهای واریسی که با دستکاری جا نمی رود
بنابراین سه نشانه خونریزی ، خروج توده و درد از مهمترین علائم هموروئید به شمار می‌روند .
روش‌های درمانی هموروئید به دو نوع غیر جراحی و جراحی تقسیم بندی می گردد . درمانهای غیر جراحی کنترلی بوده و بیشتر در هموروئید های درجه یکم و دوم اندیکاسیون دارد . درمانهای غیر جراحی شامل موارد زیر هستند :
- افزایش تحرک
- مصرف مایعات و فیبر فراوان
- داروهای موضعی مثل نیتریک اکساید (جهت کاهش اختناق هموروئید های داخلی)
- اسکلروتراپی
- کرایوتراپی
- امواج مادون قرمز
- لیزر استفاده از تکنیک DG-HAL (البته این روش در اتاق‌های عمل و تحت بی حسی موضعی انجام می گیرد)
- استفاده از Rubber band
Rubber band
حلقه هایی هستند که در پایه مناطق واریسی قرار می‌گیرد . این روش بیشتر در هموروئید های داخلی درجه ۲ و ۳ اندیکاسیون دارد . استفاده از این روش در هموروئید های درجه ۴ و هموروئید های خارجی کنتراندیکاسیون دارد . استفاده از Rubber band در مطب پزشک و فقط با ایجاد بی حسی موضعی (عمدتاً ژل‌های لیدوکائین) قابل انجام است . بیمار باید در وضعیت سجده قرار گیرد . با کمک اپلایر های مخصوص ، حلقه ها به دور مناطق هموروئیدی انداخته می‌شود . حدود ۷ تا ۱۰ روز طول میکشد تا حلقه ها به همراه ناحیه هموروئیدی نکروز شده و بیفتد . این روش عوارض مختلفی مثل درد ، خونریزی ، ترومبوز خارجی ، تنگی مجرای مقعد ، سپسیس و خارج شدن بی اختیاری گاز را در پی خواهد داشت . روش‌های جراحی معمولا برای هموروئید های ٣ و ۴ اندیکاسیون دارد . شمار زیادی از تکنیک های جراحی جهت درمان‌هموروئید مورد استفاده قرار می گیرند که هدف تمامی آنها کاهش خونرسانی به شبکه های هموروئیدی و برداشت پوست و موکوس زاید است .
هموروئیدکتومی
هموروئیدکتومی به معنای برداشت جراحی وریدهای واریسی و نیز مخاط بیرون زده کانال مقعد و رکتوم است .
در این پروسیجر ابتدا اسفنکتر گشاد شده ، سپس پایه هموروئید لیگاتور گردیده و توسط قیچی ، چاقو یا کوتر بریده می‌شود .
برای انجام هموروئیدکتومی بیمار باید در پوزیشن لیتاتومی یا سجده قرار گیرد . اگر از پوزیشن jack_knife استفاده می‌شود ، دو طرف باسن باید توسط چسب لوکوپلاست به بدنه تخت متصل شود تا ناحیه مقعدی به خوبی نمایان گردد . یکی از فواید پوزیشن لیتاتومی در زنان این است که از آلودگی ناحیه واژینال ناشی از ترشحات و خونریزی‌های حین عمل جلوگیری می کند . اگر از پوزیشن لیتاتومی در آقایان بهره می‌گیرند بیضه ها باید کنار زده شوند ؛ جهت این کار بیضه ها توسط چسب به ناحیه کشاله ران فیکس می گردند .
تجهیزات و لوازم جهت هموروئیدکتومی
کوتر ، ست هموروئید ،پره ست ، دستکش در سایزهای مختلف ، تیغ بیستوری ، نخ به انتخاب جراح و ژل لیدوکائین .
نوع بیهوشی اسپاینال یا عمومی
پوزیشن لیتاتومی یا jack-knife
پرپ قسمت داخلی ران ها ، کشاله ران و ناحیه رکتال
درپ ناحیه مقعدی باید در معرض دید قرار گیرد .
مراحل عمل
ابتدا یک اسپکولوم رکتوم را درون مقعد وارد کرده و به خوبی کانال مقعدی را از وجود نقاط هموروئیدی بررسی می‌کنیم .
توده های هموروئیدی مشخص می‌شود . در این مرحله دو روش برای خارج کردن هموروئید قابل انجام است . می توان پایه توده هموروئیدی را توسط یک پنس هموروئید گرفت و توسط نخ کرومیک ٣/٠ لیگاتور کرد . سپس توسط چاقو یا قیچی توده هموروئیدی را جدا نمود . در روش دیگر با کمک چاقو روی مخاط اطراف توده هموروئید یک برش زده می شود و مخاط اضافی خارج می شود . سپس توده های اصلی هموروئید (وریدهای واریسی) از پایه لیگاتور و بریده می شوند . سپس لبه های بریده شده مخاط با نخ کرومیک به صورت ممتد بخیه می‌گردد . یکی از مزایای روش اخیر این است که احتمال آسیب به اسفنکترهای مقعدی به حداقل می‌رسد . در انتها می توان از ژل لیدوکائین جهت کاهش خونریزی و بی‌حسی منطقه استفاده کرد . یک پانسمان فشاری در منطقه مقعدی قرار داده می‌شود .
از عوارض هموروئیدکتومی می‌توان به درد ، احتباس ادراری ، خونریزی ، تنگی کانال مقعدی و فیشر اشاره نمود . در هموروئیدکتومی درجه ۳ و ۴ که پرولاپس رکتوم نیز روی داده می‌توان از استاپلرهای مخصوص استفاده نمود .
مراقبتهای بعد از عمل
تمیز نگه داشتن ناحیه جراحی با شستشو و خشک نمودن ناحیه جراحی
استفاده از حمام نشیمنگاهی ۱۲ الی ۲۴ ساعت بعد از جراحی ۲ تا ۳ بار در روز
کنترل عوارض پس از عمل از جمله هموراژی و عدم استفاده از کمپرس گرم در ساعات بلافاصله پس از عمل به دلیل افزایش خطر خونریزی
